مقایسه‌ی اثربخشی درمان آگاهی و ابراز هیجانی و درمان پذیرش و تعهد بر درد و خستگی مرتبط با سرطان در بیماران مبتلا به سرطان پستان

Abstract

مقاله پژوهشیمقدمه: سرطان پستان، شایع‌ترین سرطان زنان است. درد و خستگی مرتبط سرطان یکی از فراوان‌ترین و ناتوان‌کننده‌ترین پیامدهایی است که کیفیت زندگی این بیماران را تحت تأثیر قرار ‌می‌دهد. از این‌رو هدف این پژوهش، مقایسه‌ی اثربخشی درمان آگاهی و ابراز هیجانی (Emotional Awareness and Expression Therapy) EAET و درمان پذیرش و تعهد (Acceptance and Commitment Therapy) ACT برخستگی مرتبط با سرطان و شدت درد زنان مبتلا به سرطان پستان بود.روش‌ها: پژوهش حاضر از نوع نیمه آزمایشی با طرح پیش‌آزمون- پس‌آزمون با گروه شاهد و پیگیری دو ماهه بود. جامعه‌ی آماری پژوهش شامل زنان مبتلا به سرطان پستان مراجعه‌کننده به مرکز خیریه مهر سهیلا واقع در شهرستان البرز بود. شرکت‌کنندگان با رضایت آگاهانه در پژوهش شرکت کردند. تعداد 75 نفر واجد شرایط با نمونه‌گیری در دسترس انتخاب و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایشی درمان آگاهی و ابراز هیجانی (25 نفر) و درمان پذیرش و تعهد (25 نفر) و گروه شاهد (25 نفر) جایگزین شدند. برای گروه‌های آزمایشی به‌طور جداگانه روش درمان آگاهی و ابراز هیجانی و پذیرش و تعهد طی 8 جلسه 90 دقیقه‌ای به صورت درمان گروهی در فاصله‌ی زمانی زمستان 1402 تا بهار 1403 اجرا گردید و داده‌ها از طریق پرسش‌نامه‌های خستگی ناشی از سرطان و مقیاس دیداری درد جمع‌آوری شد. داده‌های حاصل با تحلیل کوواریانس با اندازه‌گیری مکرر تحلیل شد.یافته‌ها: هر دو روش درمانی به طور معنی‌داری بر کاهش درد و خستگی مرتبط با سرطان مؤثر بوده است و درمان آگاهی و ابراز هیجانی، تأثیر بیشتری نسبت به درمان پذیرش و تعهد بر نمره‌ی کلی درد داشت و این اثر تا مرحله‌ی پیگیری ادامه یافت (0/05 > P).نتیجه‌گیری: آموزش آگاهی و ابراز احساسات و درمان پذیرش و تعهد در کاهش درد و خستگی بیماران مبتلا به سرطان پستان مؤثر بود. در بیماران دچار سرطان پستان، به دلیل عدم آگاهی نسبت به ماهیت بیماری و نقش تعیین‌کننده عوامل روان‌شناختی در میزان بهبودی و فرایند درمان، لازم است شرایطی فراهم نمود که احساسات و هیجان‌های آنها به خوبی تنظیم شده و ابراز شوند، لذا توصیه می‌شود که در کنار درمان‌های دارویی، روانشناسان سلامت در مراکز درمانی و کلینیک‌های روانشناختی از درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد و به ویژه درمان آگاهی و ابراز هیجانی جهت کمک به بیماران مبتلا به سرطان پستان در پذیرش بیماری و تلاش برای درمان آن و تخلیه و تنظیم هیجانات خود و کاهش درد و خستگی ناشی از بیماری استفاده کنند.

Keywords

• علائم فیزیولوژیک سرطان پستان
• درمان درد و خستگی
• آموزش بیان هیجان
• پذیرش و تعهد