اثرات زیست‌محیطی نظام تولید گندم آبی با رویکرد ارزیابی چرخه‌ حیات (مطالعه موردی: استان اردبیل(

Abstract

چکیدهاهداف: ارزیابی چرخه حیات (LCA)رویکردی برای مطالعه اثرات زیست محیطی تولید محصول یا انجام یک فعالیت است که بر اساس دو شاخص میزان مصرف منابع وانتشارآلاینده­ها محاسبه می­گردد. یکی از محدودیت­های استفاده از نهاده­ها در بخش کشاورزی انتشار آلاینده­های مختلف می­باشد که اثرات منفی بر محیط‌زیست دارند. هدف از این پژوهش بررسی انتشار آلایند­ه­های زیست­محیطی در مراحل مختلف تولید گندم آبی در استان اردبیل است. مواد و روش­ها: برای تجزیه وتحلیل اثرات زیست محیطی، از روش ISO14014 به ازای یک واحد کارکردی معادل با یک تن دانه استفاده شد. داده­های موردنیاز از طریق پرسشنامه ومصاحبه حضوری با تولیدکنندگان گندم آبی استان در سال زراعی 97-1396 جمع‌آوری شدند. اثرات زیست­­محیطی در قالب هفت گروه تأثیر گرمایش جهانی، سمیت برای اکوسیستم­های خشکی، اسیدی شدن، تخلیه منابع فسیلی، تخلیه منابع فسفات، تخلیه منابع پتاسیم و منابع آبی با استفاده از ارزیابی چرخه حیات(LCA) مورد بررسی قرار گرفت. یافته­ها: برآورد شاخص­های زیست‌محیطی (EcoX) و یا تخلیه محیطی (RDI) برای گروه­های تأثیر نشان داد که ارزش­های EcoX و RDI برای گروه­های تأثیر گرمایش جهانی، اسیدیته، اوتریفیکاسیون اکوسیستم خشکی و تخلیه منابع فسیلی، فسفات، پتاسیم و منابع آبی به‌‌ترتیب برابر با 075/0، 178/0، 401/0، 036/0، 628/0، 040/0 و 353/0 به­دست آمد. بنابراین می­توان نتیجه گرفت در میان شاخص­های زیست محیطی اوتریفیکاسیون خشکی بیشترین تأثیر منفی و در میان گروه­های تخلیه منابع، تخلیه منابع فسفات بالاترین پتانسیل آسیب به محیط‌زیست را دارد. نتیجه­گیری: به نظر می­رسد که مدیریت مصرف بهینه کودهای شیمیایی به‌ویژه کود نیتروژن و فسفر بر مبنای بهره­گیری از اصول کم نهاده و کاربرد انواع نهاده­های آلی، کاشت گیاهان تثبیت­کننده نیتروژن و خاک‌ورزی حداقل می­توان از روش‌های مختلف مدیریت نظام زراعی بهره جست. تا بتوان گامی برای کاهش اثرات زیست محیطی باشد.

Keywords

• آلاینده
•  ارزیابی چرخه حیات
• اوتریفیکاسیون خشکی
• گندم
• تخلیه منابع