بررسی تأثیر تنش کم آبی و مراحل برداشت بر عملکرد کمی و کیفی گیاه دارویی گشنیز (Coriandrum sativum L.) در شرایط تربت حیدریه

Abstract

به منظور بررسی تأثیر تنش کم ابی و مراحل برداشت بر عملکرد کمی و کیفی گیاه گشنیز (Coriandrum sativum L.)، آزمایشی در سال زراعی 90-1389 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه تربت حیدریه به صورت کرت های خرد شده در قالب بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار اجرا گردید. تیمار اصلی شامل زمان های آبیاری در سه سطح 90 (عدم تنش)، 60 و 30 درصد ظرفیت زراعی مزرعه و تیمار فرعی نیز شامل مراحل مختلف برداشت در سه سطح قبل از گلدهی، گلدهی و بعد از گلدهی بود. نتایج نشان داد که افزایش تنش خشکی باعث کاهش عملکرد و اجزای آن گردید؛ در حالی‌که میزان پرولین و کربوهیدارت گیاه، بطور معنی داری افزایش یافت. بیشترین درصد اسانس و ترکیبات اصلی آن (لینالول، آلفا پینن، گاماترپینین، ژرانیول استات، کامفور) در تیمار تنش ملایم مشاهده شد. تأخیر در برداشت باعث افزایش عملکرد و اجزای عملکرد تا مرحله دانه بندی گردید. کربوهیدرات گیاه در مراحل پایانی رشد افزایش یافت؛ در حالی‌که اختلاف معنی داری بین میزان پرولین در مراحل گلدهی و دانه بندی وجود نداشت. بیشترین درصد اسانس و مقادیر ترکیبات اصلی اسانس در مرحله دانه بندی مشاهده شد. بطور کلی، بالاترین عملکرد گیاه در شرایط عدم تنش در مرحله دانه بندی بدست آمد، در حالی‌که بالاترین درصد اسانس و ترکیبات کیفی آن در تیمار تنش ملایم در مرحله دانه بندی مشاهده گردید. بنابراین، توصیه می گردد که برای کسب حداکثر کیفیت و درصد اسانس و حصول عملکرد قابل قبول، گیاه گشنیز تحت تنش ملایم خشکی قرار گرفته و برداشت گیاه در مرحله اتمام دانه بندی صورت پذیرد.

Keywords

• اسانس
• تنش کم آبی
• غلظت عناصر
• مراحل رشدی