پژوهش ادبیات معاصر جهان (Jul 2022)
بررسی تطبیقی مفهوم‌شناسیِ عشق در دو رمان ذاکرة الجسد و جزیرة سرگردانی
Abstract
در دورۀ معاصر، به سبب رواج اندیشههای مدرن به ویژه در جوامع شرقی، تقابلی بین اندیشههای سنّتی و مدرن دربارۀ مفهومشناسی عشق شکل گرفت و گروههای مختلف، به ویژه رماننویسان، در اینباره، رویکردهای گوناگونی در پیش گرفتند که بازتاب رویکردها و نگرشهای آنان را میتوان در رمانهایشان بازیافت. بر این اساس در این جُستار، به بررسی مفهومشناسی و جنبههای گوناگون عشق، در رمانهای ذاکرة الجسد از احلام مستغانمی و جزیرة سرگردانی از سیمین دانشور بر مبنای مکتب ادبیّات تطبیقی آمریکایی و روش اسنادی پرداخته میشود تا نشان داده شود که کدام جلوههای عشق در آثار آنان بازنمایی شده است؟ چه تفاوتها و شباهتهایی در این زمینه با هم داشتهاند؟ نگرش آنان به عشق چه بوده است؟ نتایج پژوهش نشان میدهد در رمان جزیرۀ سرگردانی بیشتر به عشق مدرن به عنوان معیاری برای ازدواج، عشق سطحی و عشق عرفانی و در رمان ذاکرة الجسد، بیشتر به مسألۀ عشق به وطن و ناسیونالیسم عاشقانه توجه شده است. همچنین دانشور سعی در ترکیب رویکرد سنّتی با مدرن دربارۀ موضوع عشق دارد؛ امّا مستغانمی بر این باور است که در هر جامعهای باید متناسب با فرهنگ همان جامعه، به عشق پرداخته شود و میتوان گفت رویکردی موازی دربارۀ عشق سنّتی و مدرن دارد.
Keywords
