Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi (Feb 2018)
Öğrencilerin Madde Kullanımı Ve Bağımlılığında Etkili Olan Faktörlere Bakışının Demografik Özelliklere Göre İncelenmesi: Çukurova Üniversitesi Örneği
Abstract
Bu çalışma, Çukurova Üniversitesindeki muhtelif fakültelerde öğrenim gören öğrenciler arasında madde kullanımı ve bağımlılığında etkili olabilecek faktörlere bakışlarının demografik özelliklerine göre farklılık gösterip göstermediğini belirlemeyi amaçlamaktadır. Çukurova Üniversitesi’nde 2015–2016 Eğitim-Öğretim yılında öğrenim gören 24625 öğrenciden, kolayda örnekleme ile seçilen 513 öğrenciye uygulanan anketten eksik ve hatalı birimlerin çıkarılması sonucu kalan 502 birim oluşturmaktadır. Araştırmaya katılan öğrencilerin %47,2’si kadın, % 52,8’i erkektir. Yaş ortalaması ss=2,31, alt-üst=18-32, ortanca=22 22,31’dir. Öğrencilerin % 65,5’i sigara, % 59’u alkol kullanmaktadır. Öğrencilerin %51,2’sinin hem sigara hem de alkol kullanmakta, % 26,7’sinin ne sigara ne de alkol kullanmamaktadır. Araştırmada cinsiyet, yaş, aylık ortalama hane geliri, medeni durum, çalışma durumu değişkenlerinin yanı sıra öğrenim görülen sınıf, öğretim programı, öğrenim görülen fakülte, anne-baba eğitim düzeyi, mevcut durumda ikamet edilen yer, ailenin yapısal durumu birlikte/ayrı yaşama, vefat , çocukluk dönemi ikamet edilen yer değişkenleri de ele alınmıştır. Araştırmada elde edilen bulgular neticesinde madde kullanımı ve bağımlılığında etkili olabilecek faktörlere yönelik aralarında anlamlı farklılık olan değişkenler araştırmaya dâhil edilmiştir. Sonuç olarak, cinsiyet, anne eğitim düzeyi ve baba eğitim düzeyi dışındaki değişkenler arasında anlamlı bir farklılık saptanmamıştır. Erkek öğrencilerin kadınlara göre; ailevi nedenler, hastalıklar, ailenin sosyo-ekonomik düzeyi, fiziki şartlar ve maddeye ulaşılabilirlik faktörlerinde madde kullanımı ve bağımlığında daha etkin olduğu görüşüne sahip oldukları görülmüştür. Anne ve baba eğitimi üniversite olan öğrencilerin araştırmada yer alan önermelere katılım oranlarının daha yüksek olduğu görülmüştür. Araştırmada elde edilen bulgular neticesinde, madde kullanımı ve bağımlılık yaratmada etkili olan faktörler şu şekilde sıralanmaktadır. Bunlar arkadaş grubu, bireyin aile içinde kendisine örnek aldığı rol model, baskıcı aileler, ilgisiz aileler ailevi normlar, aile desteği ve aile içi ilişkiler , psikolojik sorunlar, ailenin ekonomik gücü, fiziksel şartlar ve maddeye her an ulaşabilme rahatlığıdır. Sonuç olarak, öğrencileri madde kullanımına ve bağımlılık yaratmaya iten faktörler karmaşık bir yapıya sahip olsa da bu faktörleri genel olarak ifade edecek olursak arkadaş grubu, aile, kişinin kendisi ve çevreye bağlı etkenler olarak ifade etmek mümkündür.
