به سوی بهبود مدیریت ریسک: مروری بر الگوهای اولویت بندی راهکارهای کنترل ریسک و ارائه یک چارچوب مفهومی جدید

Abstract

امروزه نقش حیاتی فرآیند مدیریت ریسک در کنترل خطرات برکسی پوشیده نیست. یکی از اهداف اصلی این فرآیند، کنترل خطرات با استفاده از راهکارهای کنترلی می­باشد. اما به نظر می­رسد بحث مهم ارزیابی راهکارهای کنترلی کمتر مورد بررسی قرار گرفته شده باشد. در نتیجه از میان انبوه راهکارهای کنترلی پیشنهاد شده، تعدادی بدون ارزیابی مدون و دارای پشتوانه تئوریکی و تنها به صورت ذهنی انتخاب و اجرا می­شوند. این موضوع باتوجه به محدودیت‌های منابع سازمان می­تواند به عنوان یک عامل بحرانی در فرآیند مدیریت ریسک به شمار آید. لذا در این مطالعه با توجه به اهمیت بالای فرآیند ارزیابی راهکارهای کنترل ریسک و نادیده انگاشته شدن آن در اکثر فرآیندهای مدیریت ریسک، در قالب یک مطالعه مروری به بررسی مزیت‌ها و معایب الگوهای دسته­بندی و اولویت­بندی راهکارهای کنترلی استخراج شده از متون پرداخته شد. همچنین یک چارچوب مفهومی به منظور توسعه روشی کاربردی و جامع در فرایند ارزیابی راهکارهای کنترل ریسک ارائه گردید. ملاحظات اخلاقی در تمام مراحل اجرای مطالعه رعایت شد. نتایج این مطلعه نشان داد، اغلب الگوها و روش­های ارزیابی راهکارهای کنترل ریسک یا قادر به اولویت­بندی دقیق راهکارهای کنترلی به علت استفاده از معیارها و روش­های نامناسب نیستند و یا اینکه به شدت محدود می­باشند. براساس چارچوب مفهومی بدست آمده پیشنهاد شد، روشی کاربردی و جامع با توجه به عناصر ریسک، عناصر کیفیت (همچون هزینه و مدت زمان اجرای راهکار کنترلی، قابلیت اطمینان، کاربردپذیری و قابلیت اجرای راهکار) و ماتریس کنترل خطرات Haddon با بهره‌گیری از روش­های تصمیم­گیری چند معیاره جهت ارزیابی راهکارهای کنترلی ارائه گردد.

Keywords

• مدیریت ریسک
• اریابی راهکارهای کنترل ریسک
• الگوهای کنترل خطرات
• استراتژی های کنترلی