Journal of Agricultural Science and Sustainable Production (Dec 2021)
ارزیابی محصول‌دهی ژنوتیپ‌های زمستانه برتر گلرنگ تحت شرایط کمبود آب طی مراحل روزت و پرشدن دانه در دشت تبریز
Abstract
اهداف: مطالعه به‌منظور بررسی اثرات تنش کمبود آب در مراحل روزت پاییزه و پرشدن دانه روی عملکرد و اجزای عملکرد دانه و روغن ژنوتیپ‌های زمستانه برتر گلرنگ و شناسایی ارقام متحمل به خشکی جهت کشت در اراضی کم-بازده دشت تبریز اجرا گردید. مواد و روش‌ها: آزمایش به‌صورت کرت‌های خرد شده بر پایه بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی آذربایجان شرقی طی سال زراعی 99-1398 پیاده شد. فاکتور اصلی تنش خشکی با سه سطح بدون تنش و خشکی در دوره‌های روزت و پرشدن دانه و فاکتور فرعی پنج ژنوتیپ گلرنگ شامل: پدیده، گل‌مهر، پرنیان، مکزیک14 و مکزیک248 بودند. یافته‌ها: اثر کمبود آب در مرحله روزت پاییزه روی عملکرد دانه و روغن و اجزای آن غیر‌معنی‌دار بود ولی در مرحله پرشدن دانه باعث کاهش معنی‌دار صفات مذکور گردید. همبستگی بین قطر طبق با شاخص برداشت، وزن هزار دانه، عملکرد دانه و روغن معنی‌دار شد. اجزای عملکرد با یکدیگر و عملکرد دانه و روغن همبستگی معنی‌داری داشتند. بین ژنوتیپ‌های مورد مطالعه بیشترین مقادیر عملکرد دانه و روغن به پدیده، گل‌مهر و مکزیک 248 تعلق داشت. نتیجه‌گیری: مرحله روزت پاییزه در گلرنگ از نظر کمبود آب بحرانی نبود ولی خشکی در دوره پرشدن دانه‌ها باعث کاهش معنی‌دار قطر طبق، تعداد دانه در طبق، وزن هزار دانه، عملکرد دانه و روغن گردید. به‌نظر می‌رسد ژنوتیپ‌های پدیده، گل‌مهر و مکزیک 248 در اراضی کم‌بازده و دچار کمبود آب دشت تبریز قابل کشت بوده و مکزیک 248 می‌تواند در برنامه‌های اصلاحی گلرنگ به‌کار رود.
Keywords
