بررسی میزان آب کاربردی، عملکرد و بهره‌وری آب مزارع سیب‌زمینی در شرایط زارعین استان خراسان رضوی

Abstract

باتوجه ‏به کمبود آب در کشور، بهبود مدیریت آبیاری مزارع سیب‌زمینی می‌تواند کاهش مصرف آب و افزایش بهره‏ وری آب این محصول مهم را به همراه داشته باشد. به این منظور، لازم است اطلاع کافی و دقیقی از وضعیت میزان آب کاربردی و بهره‌وری آب در شرایط مدیریت زارعین وجود داشته باشد. ازاین‏‌رو میزان آب کاربردی، عملکرد و بهره‌وری آب در شرایط مدیریت زارعین در دو منطقه عمده تولید سیب‌زمینی در استان خراسان رضوی بررسی شد. دو منطقه فریمان و تربت حیدریه با بیشترین سطح زیرکشت و تولید محصول سیب ‏زمینی به‏ عنوان شهرستان‏‌های پایلوت انتخاب شدند. روش آبیاری تمام مزارع، روش قطره‏‌ای (تیپ) بود. در مزارع آزمایشی، خصوصیات آبی و زراعی، مشخصات منبع آب و شبکه آبیاری، داده‌های هواشناسی مورد نیاز، حجم آب کاربردی، عملکرد سیب‌زمینی و بهره‌وری آب در سال زراعی 1398 اندازه‌گیری شد. همچنین حجم آب کاربردی توسط کشاورزان با نیازآبیاری برآورد شده براساس داده‌های هواشناسی سال 98 و ده ساله اخیر محاسبه شده به روش پنمن- مانتیث مقایسه شد. مقدار آب کاربردی بر اساس داده‌های هواشناسی سال 98 حدود 26 درصد و نسبت به آمار 10 ساله حدود 15 درصد بیشتر بود. نتایج همچنین نشان داد، حجم آب کاربردی سیب‌زمینی در مزارع مورد مطالعه از 9888 تا 14573 مترمکعب در هکتار متغیر و میانگین آن 11885 مترمکعب در هکتار بود. عملکرد سیب‌زمینی در مزارع منتخب از 28600 تا 60000 کیلوگرم ‌بر هکتار متغیر و میانگین آن 40399 کیلوگرم ‌بر هکتار بود. بهره‌‏وری آب از 2/22 تا 5/25 متغیر و میانگین 3/42 کیلوگرم ‌بر مترمکعب بود.

Keywords

• سیب‌زمینی
• آب کاربردی
• عملکرد
• بهره‌وری آب
• استان خراسان رضوی