تأثیر شبیه‌سازی‌های ذهنی ساده و توأم فرآیندی و فرآورده‌ای بر عملکرد تحصیلی دانش‌آموزان تیزهوش و عادی

Abstract

شبیه‌سازی یکی از ابزارها و روش‌های آموزشی است. پژوهش حاضر، با هدف به کارگیری چنین راهبردی در برنامه‌های آموزشی و ارزیابی تأثیر شبیه‌سازی‌های ذهنی ساده و توأم فرآیندی و فرآورده‌ای بر عملکرد تحصیلی دانش‌آموزان تیزهوش و عادی انجام شده است. شیوه‌ی اجرای پژوهش، آزمایشی بوده است. 104 دانش‌آموز تیزهوش و 104 دانش‌آموز عادّی پایه‌ی اوّل دبیرستان، به شکل نمونه‌گیری تصادفی انتخاب و به طور تصادفی در 4 گروه (در مجموع 8 گروه) شبیه‌سازی‌های ذهنی فرآیندی، فرآورده‌ای، توأم فرآیندی و فرآورده‌ای و گروه بازبینی دسته‌بندی شدند. نخست، از تمام آزمودنی‌های آنان، آزمون عملکرد تحصیلی گرفته شد. سپس، به مدت 5 جلسه‌ی 10 دقیقه‌ای آموزش‌های شبیه‌سازی ذهنی برای گروه‌های آزمایشی ارائه شد، گروه بازبینی هیچ آموزشی را دریافت نکرد. و دوباره آزمون پیشرفت تحصیلی برای تمامی آزمودنی‌ها اجرا شد. داده‌‌ها با روش‌های آماری تحلیل واریانس چند متغیّره، تحلیل واریانس یک راهه و آزمون تعقیبی توکی، بررسی شد. یافته‌ها نشان داد که شبیه‌سازی ذهنی با توجّه به کنترل عامل هوش، به بهبود عملکرد تحصیلی دانش‌آموزان با اثر بر عامل‌های (خودکارآمدی، برنامه‌ریزی و انگیزش) می‌انجامد، .در دانش‌آموزان با استعداد، شبیه‌سازی ذهنی فرآورده‌ای و در دانش‌آموزان عادّی، شبیه‌سازی ذهنی فرآیندی بر عملکرد آنان مؤثر بود.

Keywords

• شبیه‌سازی ذهنی فرآیندی
• فرآورده‌ای
• توأم فرآیندی و فرآورده‌ای
• عملکرد تحصیلی و هوش