Konserwatyzm i nowoczesność w edukacji. Dwoistość – otwarcie – pułapki

Abstract

W artykule przedstawione zostały metodologiczne aspekty pozwalające na zbudowanie rusztowania kategorialnego dla projektu „nowoczesna szkoła konserwatywna”. Autorka głębiej przygląda się metodologicznym i semantycznym argumentom pozwalającym zbliżyć do siebie konserwatyzm i nowoczesną dydaktykę. Kluczem otwierającym tę możliwość czyni opisaną przez Lecha Witkowskiego kategorię dwoistości. Zastosowanie tej kategorii pozwoliło na przedefiniowanie versus używanego w opozycji „konserwatyzm versus nowoczesne kształcenie”. Autorka opisuje możliwości otwarcia obu stanowisk – konserwatyzmu i nowoczesności – na siebie. Wejście w dialog, znalezienie pola wspólnego nie wygasza różnic. Te pozostają, a z nich wyprowadzane są siły dośrodkowe i odśrodkowe, powodujące napięcie i drganie całego pola. Kategoria dwoistości, ambiwalencji podkreśla to napięcie i ruch oscylacyjny. Ruch pomiędzy jednym a drugim biegunem naraża całość na pułapki magnetycznego przyciągnięcia przez któryś z biegunów, co może się wyrażać gwałtownym skrętem ku fundamentalnym elementom jednego ze stanowisk. Artykuł kończy przedstawienie pułapek, na które narażona jest nowoczesna szkoła konserwatywna, kryjących się w fundamentalizmie konserwatyzmu oraz dydaktyce krytycznej. ABSTRACT Conservatism and Modernity in Education: Duality – Openness – Pitfalls The article presents methodological aspects that allow building a categorical scaffolding for the “modern conservative school” project. The author takes a deeper look at the methodological and semantic arguments that make it possible to bring “conservatism” and “modern didactics” closer together. She makes the category of “duality” described by Lech Witkowski the key that opens up these possibilities. The use of the category of “duality” made it possible to redefine versus used in the opposition “conservatism versus modern education.” The author describes the possibilities of opening both positions – conservatism and modernity – towards each other. Entering into dialogue, finding a field of common ground does not extinguish differences. These remain, and from them centripetal and centrifugal forces are derived, causing tension and vibration in the entire field. The category of duality, ambivalence emphasizes this tension and oscillatory movement. The movement between one pole and the other exposes the whole to the pitfalls of magnetic attraction by either pole, which can express itself in a sharp turn toward the fundamental elements of either position. The article concludes with a presentation of the pitfalls to which the “modern conservative school” is exposed, which are hidden in the fundamentalism of conservatism and critical didactics.