اثر مصرف سطوح مختلف پودر آب پنیر در جیره بر عملکرد رشد، قابلیت هضم ظاهری مواد مغذی، کیفیت لاشه و فراسنجه‌های خونی در بره‌های نر پرواری‌ آمیخته‌ زل

Abstract

سابقه و هدف: بهره‌گیری از فرآورده‌های جانبی صنایع لبنی به عنوان منابع خوراکی جدید در راستای کاهش هزینه‌های پرورش دام اهمیت فراوانی دارد. پودر آب پنیر باقی مانده پنیر یا پروتیین کازئین شیر است که از پروتئین‌های حیوانی مورد استفاده در زنجیره غذائی انسانی می‌باشد. آب پنیر به دلیل دارای بودن تعادل مناسب مواد مغذی، قابلیت استفاده در جیره دام‌های پرواری را دارد. پودر آب پنیر می‌تواند باعث کاهش مصرف کنسانتره شود بدون اینکه هیچ گونه تاثیر منفی بر اضافه وزن روزانه و ضریب تبدیل خوراک داشته باشد، لذا هدف از این تحقیق بررسی اثر سطوح مختلف پودر آب پنیر در جیره بر عملکرد رشد، قابلیت هضم ظاهری مواد مغذی و برخی فراسنجه‌های خونی بره‌های نر پرواری آمیخته زل بود. مواد و روش‌ها: برای انجام این پژوهش تعداد 24 رأس بره پرواری آمیخته زل با میانگین سن 52/0±5/4 ماه و میانگین وزن اولیه 2±24 کیلوگرم در قالب یک طرح کاملاً تصادفی به مدت 90 روز مورد بررسی قرار گرفتند. تیمارهای آزمایشی شامل تیمار شاهد (بدون افزودن پودر آب پنیر در جیره) و تیمارهای حاوی 5/1، 3 و 5/4 درصد پودر آب پنیر در جیره بودند. تجزیه شیمیایی پودر آب پنیر مورد استفاده شامل pH، 8/5 الی 8/6، پروتئین خام 5/12 درصد، لاکتوز 64 درصد، چربی کل 5/1 درصد، رطوبت 5/4 درصد بود. پودر آب پنیر مورد استفاده در تحقیق در سطوح مختلف پس از مخلوط شدن با جیره مصرفی در اختیار دام‌های آزمایشی قرار گرفت. خوراک روزانه به صورت جیره کاملاً مخلوط در دو نوبت در اختیار دام‌ها قرار گرفت و مقدار مصرف روزانه آن ثبت شد. وزن‌کشی دام های آزمایشی هر 14 روز با رعایت 12 ساعت محرومیت از خوراک انجام شد. اندازه‌گیری قابلیت هضم ظاهری مواد مغذی و فراسنجه‌های خونی، در روزهای پایانی آزمایش و نیز بررسی صفات لاشه، با کشتار دام های آزمایشی در روز 90 آزمایش انجام شد.یافته‌ها: نتایج عملکرد رشد دام های آزمایشی نشان داد که تفاوت معنی‌داری در وزن پایان دوره پروار، ماده خشک مصرفی و افزایش وزن روزانه بین تیمارهای آزمایشی وجود داشت (05/0>P)؛ طوری که بالاترین وزن پایانی و افزایش وزن روزانه در تیمار حاوی 5/4 درصد پودر آب پنیر و بیشترین ماده خشک مصرفی در تیمار حاوی 3 درصد پودر آب پنیر مشاهده شد. نتایج قابلیت هضم ظاهری مواد مغذی نشان داد که تفاوت معنی‌داری در قابلیت هضم ظاهری ماده خشک، پروتئین خام و الیاف نامحلول در شوینده خنثی بین تیمارهای آزمایشی وجود داشت (05/0>P). بالاترین قابلیت هضم ظاهری ماده خشک و پروتئین خام در تیمار حاوی 5/4 درصد پودر آب پنیر و بالاترین قابلیت هضم ظاهری الیاف نامحلول در شوینده خنثی در تیمار حاوی 3 درصد آب پنیر مشاهده شد. نتایج برخی فراسنجه‌های خونی نشان داد که تفاوت معنی‌داری در غلظت گلوکز، تری‌گلیسرید، HDL و نیتروژن اوره‌ای خون بین تیمارهای آزمایشی وجود داشت (05/0>P). نتایج صفات کمی لاشه بره‌های پرواری نشان داد که تفاوت معنی‌داری در وزن لاشه گرم، درصد لاشه گرم، وزن لاشه سرد، درصد لاشه سرد، درصد ران و درصد سردست بین تیمارهای آزمایشی وجود داشت (05/0>P). نتایج صفات کیفی لاشه بره‌های پرواری نشان داد که تفاوت معنی‌داری در میزان اکسیداسیون چربی عضله راسته در 48 ساعت بعد از کشتار بین تیمارهای آزمایشی وجود داشت (05/0>P).نتیجه‌گیری: نتیجه کلی تحقیق حاضر نشان داد که وزن پایان پروار، ماده خشک مصرفی و قابلیت هضم ظاهری مواد مغذی با مصرف سطوح 3 و 5/4 درصد پودر آب پنیر بهبود یافت. درصد لاشه بالاتر و بهبود در قطعات با ارزش لاشه در تیمار حاوی 3 درصد پودر آب پنیر وجود داشت.

Keywords

• بره‌پرواری
• پودر آب پنیر
• قابلیت هضم مواد مغذی
• عملکرد رشد
• فراسنجه‌های خونی