جغرافیا و مخاطرات محیطی (Nov 2014)
مکان‌یابی بهینه ایستگاه‌های آتش‌نشانی در شهر مشهد
Abstract
استقرار هر عنصر شهری در موقعیت فضایی- کالبدی خاصی از سطح شهر، تابع اصول و قواعد و سازوکار (مکانیسم‌های) خاصی است که در صورت رعایت شدن به موفقیت و کارایی عملکردی آن عنصر در همان مکان مشخص خواهد انجامید؛ در غیر این صورت چه‌بسا مشکلاتی بروز کند. ایستگاه‌های آتش‌نشانی به‌عنوان مکانی جهت استقرار تأسیسات و تجهیزات امداد و نجات، از جمله مراکز مهم و حیاتی خدمات‌رسانی در شهرها هستند که نقش مهمی در تأمین ایمنی و آسایش شهروندان و توسعه اقتصادی شهرها ایفا می‌نمایند. هدف از این مقاله مکان‌یابی بهینه ایستگاه‌های آتش‌نشانی در کلان‌شهر مشهد است. در این تحقیق از نتایج سرشماری سال 1385 و اطلاعات حوادث و حریق صورت گرفته در طول 10 سال استفاده شده است. در مجموع از 5 معیار زمان، وضعیت کالبدی شهر، مسائل جمعیتی و اجتماعی، فراوانی و پراکندگی حریق‌ها، عوامل طبیعی و زیرساختی و دو مدل منطق فازی و روش تحلیل سلسله‌مراتبی جهت شناسایی پهنه‌های بهینه ایجاد ایستگاه‌های جدید استفاده شده است. در این فرایند پس از مشخص شدن معیارها و شاخص‌های مؤثر، پایگاه داده مرتبط تشکیل شد و سپس با استفاده از مدل منطق فازی لایه‌های اطلاعات استاندارد شده‌اند. در مرحله بعد با استفاده از روش تحلیل سلسله‌مراتبی وزن معیارها و شاخص‌های هرکدام از آن‌ها به‌دست‌آمده است. جهت تعیین وزن و اهمیت شاخص‌ها، نظرات 30 نفر از مدیران و کارشناسان خبره آتش‌نشانی اخذ گردید. سپس لایه‌ها به تفکیک هر معیار سنجش شده و مجموع آن‌ها با هم ترکیب شدند. در نهایت 17 پهنه بهینه بعد از سنجش عینی خروجی‌های به‌دست‌آمده مشخص گردید و 28 ایستگاه جدید در آن‌ها مکان‌یابی شدند.
Keywords
