ترسیم شبکه هم تالیفی پژوهشگران حوزه علم اطلاعات و دانش شناسی با استفاده از شاخص های تحلیل شبکه های اجتماعی: مطالعه موردی فصلنامه کتابداری و اطلاع رسانی

Abstract

هدف:پژوهش حاضر به مطالعة شبکه هم‌تألیفی 230 مقالة منتشر شده در فصلنامه علمی پژوهشی کتابداری و اطلاع‌رسانی توسط پژوهشگران حوزه علم اطلاعات و دانش‌شناسی طی سالهای 1387 تا 1391 می‌پردازد. روش پژوهش:پژوهش حاضر با رویکرد علم‌سنجی و با استفاده از روش تحلیل شبکه هم‌تألیفی پژوهشگران انجام پذیرفته است. پیکربندی شبکه هم‌تألیفی 230 مقاله فصلنامه کتابداری و اطلاع‌رسانی با استفاده از شاخصهای کلان تحلیل شبکه‌ها مانند چگالی، ضریب خوشه‌بندی، مؤلفه‌های تشکیل دهندة شبکه و میانگین فاصله بررسی شده است. به‌علاوه، در راستای بررسی عملکرد هر یک از پژوهشگران و دانشگاه‌های دارای تألیف در شبکه، از شاخصهای خرد تحلیل شبکه‌ها مانند درجه، بینیت و نزدیکی و همچنین شاخص تولید استفاده شده است. نرم‌افزار یو.سی.آی نت برای ترسیم و تحلیل شبکة هم‌تألیفی مقاله‌هامورد استفاده قرار گرفته است. یافته‌ها: مطالعة پژوهشگران دارای تألیف در این فصلنامه نشان می‌دهد «رحمت‌الله فتاحی» (19 مقاله)، «محمدحسین دیانی» (18)، و «مهری پریرخ» (10 مقاله) در شاخص تولید رده‌های نخست را به خود اختصاص داده‌اند. علاوه بر این، بررسی شبکه هم‌تألیفی پژوهشگران فصلنامه نشان داد در شاخص بینیت «رحمت‌الله فتاحی» (304/70)، «عبدالحسین فرج‌پهلو» (063/40)، «زاهد بیگدلی» (02/35)، «محمدحسین دیانی» (837/34)، و «فریده عصاره» (86/24) از جایگاه مناسبی در شبکه برخوردارند. این افراد را می‌توان به‌عنوان رهبران شبکه بر اساس کوتاه‌ترین مسیرهای میان دیگر افراد مد نظر قرار داد. این افراد همچنین قادرند جریان اطلاعات را در شبکه کنترل کنند. نتیجه‌گیری: شبکه هم‌تألیفی مقاله‌های فصلنامه از ویژگیهای یک شبکه جهان کوچک و همچنین شبکه مستقل از مقیاس برخوردار است. از سوی دیگر، نظریة شش درجه جدایی در خصوص این شبکه صادق است.