تأثیر تنش کمبود آب بر روابط آب، فتوسنتز و تجمع اسمولایتها در گیاه دارویی نوروزک (.Salvia leriifolia Benth)

Abstract

به منظور مطالعه تأثیر تنش کمبود آب بر روابط آب و برخی خصوصیات فیزیولوژیکی گیاه دارویی نوروزک (Salvia leriifolia Benth.)، یک آزمایش گلخانه ای در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار در گلخانه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد اجرا شد. تیمارهای آزمایش شامل آبیاری کامل (شاهد) در حداکثر ظرفیت نگهداری آب خاک (پتانسیل ماتریکی خاک 035/0- مگاپاسگال) ، تنش ملایم (138/0- مگاپاسگال)، تنش متوسط (516/0- مگاپاسگال) و تنش شدید (92/1- مگاپاسگال) بودند. نتایج نشان دادند محتوای نسبی آب برگ (LRWC) و شاخص پایداری غشاء (MSI) در تیمار شاهد به طور معنی داری کمتر از تنش ملایم بود با وجود این هر دو شاخص در تنش شدید به ترتیب به میزان 3/17 و 21 درصد نسبت به شاهد کاهش یافتند. با افزایش شدت تنش میزان قندهای محلول تفاوت معنی داری (05/0P≤) را نشان دادند اما این تفاوت تنها با تیمار شاهد معنی دار بود. LRWC همبستگی منفی و بسیار معنی داری (***99/0- r =) با محتوای پرولین برگها داشت لذا میزان پرولین برگ ها در پتانسیل 92/1- مگاپاسکال به بیش از دوبرابر شاهد افزایش یافت. نتایج نشان دادند با کاهش پتانسیل ماتریکی خاک به 92/1- مگاپاسکال، سرعت فتوسنتز خالص، سرعت تعرق و هدایت روزنه ای به ترتیب به میزان 52، 62 و 75 درصد کاهش و در مقابل کارآئی لحظه ای مصرف آب و کارآئی تبادل گاز به ترتیب به میزان 35 و 92 درصد افزایش نشان دادند. همبستگی بین هدایت روزنه ای و فتوسنتز خالص برگها، از یک مدل لجستیک (***975/0r2 =) تبعیت نمود.

Keywords

• تنش آب
• شاخص پایداری غشا
• پرولین
• تبادلات گازی فتوسنتز