Pizhūhish/hā-yi Rūstāyī (Sep 2016)
تأثیر مؤلفه‌های انسانی بر پراکنش افقی شهر سنندج با تأکید بر اسکان غیررسمی و روستاهای پیراشهری
Abstract
پراکنش افقی یا همان رشد و گسترش کالبدی سریع شهرها در فضای پیرامون، پدیده‌ای است که امروزه بسیاری از شهرهای ایران آن را تجربه می‌کنند. مؤلفه‌ها و علل مختلفی در بروز این پدیده تأثیر دارند. در این پژوهش مهم‌ترین عوامل تأثیرگذار بر گسترش افقی شهر سنندج، به‌ویژه نقش محله‌های حاشیه‌ای و روستاهای نزدیک این شهر به‌دلیل جمعیت‌پذیری زیاد مهاجرین، مطالعه شده است. هدف از این پژوهش نمایان‌کردن نقش تحولات اجتماعی ازجمله اصلاحات ارضی و مدیریت شهری در افزایش مهاجرت و گسترش فیزیکی شهر از طریق پیدایش محله‌های حاشیه‌ای و پیوستن روستاهای اطراف به شهر سنندج است. روش تحقیق در این پژوهش توصیفی‌تحلیلی است و از تصاویر سنجنده TM و OLI ماهواره‌های Landsat 5 و 8 استفاده شده است. سپس با استفاده از نرم‌افزار ArcGIS این تصاویر تجزیه‌وتحلیل شدند. درنتیجه مشخص شد که جمعیت عظیم اسکان‌یافته ناشی از مهاجرت، به‌خصوص در دهه 55 تا 65، موجب به‌وجودآمدن سیزده محله حاشیه‌نشین با وسعت 536 هکتار و سرازیرشدن جمعیت مهاجر موجب پیوستن ده روستای پیراشهری در محدوده شهر سنندج شده که از مهم‌ترین عوامل پراکنش افقی شهر سنندج در چهار دهه اخیر بوده است. همچنین تعداد زیادی روستا در اطراف این شهر هستند که در ادامه رشد و گسترش سریع شهر، چنان‌چه برنامه‌ای برای آن‌ها اندیشیده نشود، با شهر سنندج ادغام خواهند شد و شهری پراکنده با بافتی غیرمسنجم و غیرمتصل را فراهم خواهند آورد.
