تاریخ اسلام و ایران (Nov 2023)
تفسیر انتقادی یک انگاره: کوروش دوم و خشایارشای یکم در مکالمۀ افلاطونی «آلکیبیادس بزرگ»
Abstract
رسالۀ موسوم به «آلکیبیادس بزرگ» ازجمله متونی محسوب می‌شود که به‌رغم آنکه پژوهشگران تردیدهایی جدی در انتساب آن به شخص افلاطون ابراز داشته‌اند، از جایگاهی ویژه در میان آثاری برخوردار است که ذیل مکتب فلسفی و ادبی افلاطونی قرار می‌گیرند. این رساله شامل مکالمه‌ای میان سقراط و معاشر جوان او آلکیبیادس است و ضمن گفت‌وگو، در چند مورد از شاهنشاهی هخامنشی و مسائل مربوط به آن سخن می‌رود. در پژوهش حاضر منحصراً به یکی از این موارد، یعنی اشارۀ سقراط در سطور نخست رساله به کوروش دوم و خشایارشای یکم به‌عنوان تنها افراد میرا و فناپذیر شایستۀ احترام در نظر آلکیبیادس جوان و جاه‌طلب توجه شده است. درحقیقت پژوهش حاضر بر آن است از طریق مطالعۀ انتقادی و تطبیقی محتوای «آلکیبیادس بزرگ»، انگاره‌ها و تصورات ویژه‌ای را بررسی کند که وجود آن در فضای ذهنی نویسندۀ رساله، موجب ذکر نام کوروش و خشایارشا به‌عنوان تنها افراد ارجمند در نگاه شخصیتی همچون آلکیبیادس شده است و به یاری چنین خوانشی، یک انگارۀ پنهان در اندیشۀ یونانیان سده‌های پنجم و چهارم پیش از میلاد در باب این دو فرمانروای هخامنشی را بازخوانی کند.
Keywords
