پهنه‌بندی برخی از عناصر سمی در انباشتگاه‌ باطله شرقی معدن سرب و روی انگوران با رویکرد زمین‌آماری

Abstract

تعیین توزیع فضایی عناصر سمی در محل دپوی باطله های معدن نیازمند ارزیابی خطرات وارائه راهکارهای زیست محیطی می باشد. برای رسیدن به این هدف، از دمپ باطله شرقی معدن انگوران به مساحت 300000 مترمربع نمونه برداری انجام شد. برای این منظور، 38 نمونه ی خاک جهت مطالعه، آنالیز و مدل سازی انتخاب گردید. مطالعات آماری مجموعه داده ها برای برخی از عناصر سمی شامل As،Cd ،Cu وCo صورت پذیرفت. از نظر زمین آماری، جهت حذف داده های خارج از ردیف از روش نمودار Q-Q plot استفاده شد که این امر افزایش ضریب همبستگی نتایج را به همراه داشت. در مرحله بعد، مطالعات زمین آماری از جمله پارامتر های واریوگرام شامل دامنه، سقف، اثر قطعه ای و آزیموت برای عناصر سمی مورد مطالعه محاسبه و توزیع پراکندگی این عناصر بر اساس روش شبیه سازی گوسی متوالی (SGS) مدل سازی شد که نتایج حاصل نشان دهنده مقادیر بالای As در نواحی جنوب، غرب و شمال دمپ باطله می باشد. بعلاوه، مقادیر بالای Cd در نواحی جنوب غربی و شمال شرقی دمپ باطله تعیین گردید. نتایج نشان داد که مقادیر بالای Co و Cuدر نواحی غرب، جنوب و شمال دمپ باطله تجمع پیدا کرده اند. به منظور اعتبارسنجی واریوگرام ها از روش اعتبارسنجی متقابل استفاده شد که یک روش اساسی برای مقایسه تاثیر مدل واریوگرام های مختلف و روش های شبیه سازی در نتایج درونیابی می باشد. ضریب همبستگی برای عناصر As ،Cd ،Cu وCo به ترتیب 885/0، 8056/0، 6867/0 و 9792/0 محاسبه گردید که نشان دهنده اعتبار بالای نتایج شبیه سازی می باشد. نتایج حاصل از مطالعه حاضر می تواند در ارائه راهکارهای مدیریت زیست محیطی باطله های معدنی برای کنترل آلاینده های سمی مورد استفاده قرار گیرد.

Keywords

• شبیه سازی گوسی متوالی
• مدل واریوگرام
• داده های خارج از ردیف
• عناصر خطرناک
• دمپ باطله