اثر تنش کمبود آب و تلقیح جداگانه، ترکیب‌های دوگانه و سه‌گانه برخی باکتری‌های محرک رشد بر صفات اگرومورفولوژیک بادرنجبویه

Abstract

به‌منظور بررسی اثر تنش کمبود آب و تلقیح باکتریایی بر صفات اگرومورفولوژیک بادرنجبویه، آزمایشی گلدانی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک­های کامل تصادفی با سه تکرار در محوطه فضای آزاد دانشکده کشاورزی دانشگاه شهرکرد در سال زراعی 99-1398 اجرا شد. فاکتورهای مورد آزمایش آبیاری در سه سطح (آبیاری کامل، 75 درصد و 50 درصد آبیاری) و تیمارهای تلقیح باکتریایی در هشت سطح (عدم تلقیح باکتریایی به‌عنوان تیمار شاهد، تلقیح جداگانه Bacillus licheniformis، Bacillus megaterium و Pseudomonas putida، تلقیح باکتریایی B. licheniformis × B. megaterium، P. putida × B. megaterium و B. licheniformis × P. putida به‌صورت تلقیح دوگانه و تلقیح باکتریایی P. putida × B. licheniformis × B. megaterium به‌عنوان ترکیب سه ­گانه) در نظر گرفته شدند. نتایج نشان داد که اثر تلقیح باکتریایی بر ارتفاع بوته، سطح برگ، عملکرد بیولوژیک، وزن خشک ریشه و کارایی مصرف آب در سطح احتمال 1% و بر حجم ریشه در سطح احتمال 5% معنی­ دار بود. اثر سطوح آبیاری بر تمام صفات موردبررسی در سطح احتمال 1% معنی­دار بود. اثرات متقابل تیمارهای تلقیح باکتریایی و سطوح مختلف تنش کمبود آب بر سطح برگ، وزن خشک ریشه، حجم ریشه و پرولین در سطح احتمال 1% و بر وزن خشک برگ، عملکرد بیولوژیک و کارایی مصرف آب در سطح احتمال 5% معنی­دار بود و بر ارتفاع بوته، وزن خشک ساقه اثر معنی­دار نداشتند. آبیاری کامل نسبت به سطح تنش 50 درصد آبیاری کامل عملکرد بیولوژیک و کارایی مصرف آب را به ترتیب 102% و 43% افزایش داد. تیمار تلقیح باکتریایی B. megaterium بیشترین تأثیر را بر رشد بادرنجبویه در شرایط کشت گلدانی داشت. به‌طوری‌که در تیمار آبیاری کامل، عملکرد بیولوژیک و کارایی مصرف آب را نسبت به تیمار شاهد به ترتیب 62.5% و 27.5% افزایش داد. با توجه به نتایج این پژوهش به‌منظور بهبود عملکرد بیولوژیک و کارایی مصرف آب در بادرنجبویه، در شرایط بدون تنش و شرایط تنش متوسط، به ترتیب تلقیح گیاه با باکتری‌های B. megaterium و B. licheniformis پیشنهاد می­شود.

Keywords

• تنش خشکی
• راندمان مصرف آب
• سودوموناس
• کشاورزی پایدار
• کود زیستی