بررسی و نقد ترجمۀ کتاب انسان خردمند، تاریخ مختصر بشر

Abstract

کتاب انسان خردمند، تاریخ مختصر بشر ازجملۀ پژوهش‌هایی است که در جهان با عنوان رویکرد تاریخ کلان طبقه‌بندی می‌شود. کتاب یادشده به‌قلم یووال نوح هراری از دانش‌آموختگان مشرب فکری جرد دایموند به‌‌رشتۀ تألیف درآمده است. نویسنده درخلال چهار فصل عمدۀ کتاب با عناوین انقلاب شناختی، انقلاب کشاورزی، وحدت بشر و انقلاب علمی کوشیده است فرازونشیب‌های داستان تطور انسان را از حوالی صد هزار سال پیش تا رسیدن به عصر مدرن روایت کند. گرچه نویسنده و مترجم و ویراستاران همگی از قلمی شیوا و جذاب برخوردارند، برخی ایرادات محتوایی منجر شده برخی انتقادات به رویکرد علمی نویسنده فراگیر شود. شاید مهم‌ترین نقد وارده به کتاب ساده‌انگاری بیش از اندازه و وسواس کم درخصوص ارائۀ مدل‌ها و تاریخ‌هاست. نویسنده در هیچ بخشی از کتاب توضیح نداده که چرا مبدأ انقلاب شناختی را هفتاد هزار و نه هم‌چون بیشینۀ پژوهش‌گران پنجاه هزار سال قرار داده است. هم‌چنین وی خواننده را دربارۀ شخصیت اصلی کتاب (انسان خردمند) تاحدودی سردرگم رها می‌کند. این‌که مراد نویسنده انسان هوشمند ابتدایی (homo sapiens) است یا انسان هوشمند هوشمند (homo sapiens sapiens) هرگز مشخص نمی‌شود.

Keywords

• انسان خردمند
• انقلاب شناختی
• انقلاب کشاورزی
• انسان هوشمند
• تاریخ کلان