Erciyes İletişim Dergisi (Jan 2018)
OSMANLI BASININDA SA’Y U AMEL TARTIŞMALARI
Abstract
Teşebbüs-i şahsi fikrini savunan Osmanlı aydınları 19. yüzyılda Osmanlı devletinin iktisadi olarak Batı devletleri karşısında geri kalmaların farkına vardıklarından Batı’daki gelişmeleri takip etmeye başlamışlar ve Avrupa devletlerinin iktisadi olarak gelişmesinin arkasındaki ana nedenleri tespit etmeye koyulmuşlardır. Aydınlar, Batı’da halkın teşebbüs-i şahsi fikriyle hareket ederek özel girişim faaliyetlerinde sa’y u amel ettiklerini ve çalışma psikolojisinin ekonominin tüm sektörlerinde önemli bir rol oynadığını gözlemlemişlerdir. Bu nedenle sa’y u amel düşüncesini Osmanlı halkına aşılamak için çabalamışlardır. Bu doğrultuda halkın sa’y u amel etmesiyle ülkedeki ekonomik sıkıntıların ortadan kalkacağını ve üretimin artacağını ifade etmişlerdir. Aydınlar halka ulaşmak ve onları eğitmek amacıyla gazetelerden faydalanmışlar, dönemin gazetelerinde halkı bilgilendirmek ve onlara modern fikirleri aşılamak amacıyla birçok yazı kaleme almışlardır. Bu çalışmanın konusu olan sa’y u amel üzerine de aydınlar dönemin basınında birçok yazı kaleme almışlardır. Bu yazılarla halkın çalışmaya olan rağbeti artırılmak istenmiş ve halkın teşebbüs-i şahsi fikri doğrultusunda çalışmaları gerektiği ifade edilmiştir. Ayrıca halkın maddi sa’y olarak çalışmasının yanında onların akli sa’ya da önem vermelerini ve bugünkü modern teknolojilerin akli sa’y sonucu oluşturulduğunu dile getirmişlerdir. Osmanlı devletinin kalkınması ve ülkede teknolojinin gelişmesi için halkın akli sa’yini kuvvetlendirmesini istemişlerdir. Bu çalışmada Osmanlı basınında görülen sa’y u amel yazıları tespit edilmiş, çıkan yazıların analizi yapılmıştır.
Keywords
