اثر‌بخشی برنامه مداخله ماتریکس و مداخله کاهش آسیب بر شاخص‌های سلامت روان و نگرش به روابط آسیب‌زا در دختران دانش‌آموز مقطع متوسطه دوم آسیب‌دیده از رابطه با جنس مخالف

Abstract

هدف پژوهش حاضر تعیین اثربخشی برنامۀ مداخلۀ ماتریکس و آموزش کاهش آسیب بر شاخص­های سلامت روان و نگرش به روابط آسیب­زا در دختران دانش­آموز مقطع متوسطۀ دوم آسیب دیده از رابطه با جنس مخالف بود. روش پژوهش نیمه‌آزمایشی و طرح پژوهش، سه­گروهی دو مرحله­ای (پیش‌آزمون و پس­آزمون) بود. جامعۀ آماری شامل کلیۀ دختران آسیب‌دیده از رابطه با جنس مخالف بودند که از بین آن­ها 36 نفر به صورت هدفمند انتخاب و به­طور تصادفی در دو گروه آزمایش و یک گروه کنترل (هر گروه 12 نفر) گمارده شدند. برای سنجش متغیر وابسته در مراحل پیش‌آزمون و پس­آزمون از چک‌لیست نشانگان و مقیاس نگرش به روابط آسیب­زا استفاده شد. گروه مداخلۀ ماتریکس و مداخلۀ کاهش آسیب، هریک به­ مدت 10 جلسه، تحت درمان قرار­گرفتند ولی گروه کنترل هیچ درمانی دریافت ننمود. داده­ها از طریق تحلیل کوواریانس چند­متغیری (مانکوا) و آزمون تعقیبی بونفرونی تحلیل گردید. نتایج نشان داد که در مرحلۀ پس­آزمون پس از کنترل پیش­آزمون در اضطراب (001/0=p)، افسردگی (001/0=p)، خصومت (002/0=p)، حساسیت بین‌فردی (001/0=p) و پارانویا (007/0=p) بین گروه مداخلۀ ماتریکس و گروه آموزش کاهش آسیب با گروه کنترل تفاوت معناداری وجود دارد. در مؤلفه­های نگرش به روابط آسیب­زا نیز در دو بعد آسیب عاطفی (001/0=p) و آسیب­های اجتماعی (046/0=p) مداخلۀ ماتریکس نسبت به گروه آموزش آسیب و گروه کنترل و در آسیب تحصیلی (012/0=p) نیز گروه مداخلۀ ماتریکس فقط نسبت به گروه کنترل دارای تفاوت معناداری بود.

Keywords

• آموزش کاهش آسیب
• رابطه با جنس مخالف
• دختران دانش‌آموز
• سلامت روان
• نگرش به روابط
• مداخله ماتریکس