Psychiatria i Psychologia Kliniczna (Mar 2012)
Odmienności terapii poznawczo‑behawioralnej w leczeniu osób zzespołem Aspergera
Abstract
Spektrum zaburzeń autystycznych to grupa zaburzeń neurorozwojowych charakteryzujących się deficytami w zakresie funkcjonowania społecznego, komunikacji oraz powtarzalnymi wzorcami zachowań. W obrazie klinicznym zespołu Asper‑ gera, oprócz trudności dotyczących funkcjonowania społecznego, dominują deficyty językowe przede wszystkim w zakresie pragmatyki, czyli używania języka w kontekście społecznym, semantyki, czyli rozpoznawania różnych znaczeń tego same‑ go słowa, oraz prozodii, czyli rytmu, intonacji i modulacji mowy. Zaburzenia funkcji poznawczych leżące u podłoża obja‑ wów, zwłaszcza w zakresie „teorii umysłu”, pozwalają łatwiej zrozumieć naturę charakterystycznych trudności i deficytów. Decydują one o specyfice pracy terapeutycznej z pacjentem z zespołem Aspergera, ale również stanowią o jej trudności, choć z drugiej strony będą jednym z głównych celów oddziaływań terapii. Terapia poznawczo‑behawioralna ukierunkowa‑ na jest na zmianę dysfunkcjonalnego sposobu myślenia będącego wynikiem zniekształceń poznawczych, błędnych przekonań lub deficytów poznawczych. W przypadku osób z zespołem Aspergera istnieje konieczność modyfikacji i dostosowania technik terapeutycznych do specyficznego profilu poznawczego tej grupy pacjentów. Podstawowe obszary oddziaływań terapii poznawczo‑behawioralnej w zespole Aspergera to deficyty w zakresie relacji społecznych i rozpoznawania emocji oraz ich konsekwencje. Negatywne emocje przeżywane w obliczu braku rozumienia tego, co się dzieje w otoczeniu, i poczucia bycia nierozumianym często manifestują się zachowaniami impulsywnymi i agresywnymi. Na podejmowane decyzje terapeutyczne wpływa również obecność dodatkowych rozpoznań, takich jak zespół nadpobudliwości psychoruchowej, zaburzenia lękowe, zaburzenia depresyjne, zaburzenia zachowania czy też zaburzenie obsesyjno‑kompulsyjne.
