پژوهش در دین و سلامت (Mar 2023)
ساختار مفهومی ابعاد روانی مراقبت معنوی بر اساس آیات و روایات
Abstract
سابقه و هدف: معنویت و مراقبت معنوی جزء جدایی‌ناپذیر مراقبت کلنگر محسوب می‌شود و توجه به ابعاد روحی و روانی آن میتواند نقش مهمی در بهبودی بیماران و دستیابی به اهداف سلامتی داشته باشد. به مفهوم مراقبت معنوی در حيطههاي ديني، روان‌شناختي و پزشكي توجه جدي شده است. توجه به ساختار مفهومی مراقبت معنوی از دیدگاه دین مبین اسلام به تعیین شاخصهای آن كمك ميكند. ازاین‌رو هدف از پژوهش حاضر بررسی ساختار مفهومی ابعاد روانی مراقبت معنوی بر اساس آیات و روایات بود. روش کار: این پژوهش مطالعهای توصیفی-تحلیلی و از نوع کتابخانهای است. بدین منظور ابعاد روحی و روانی مراقبت معنوی در متون دینی اسلام (آیات و روایات)، با استفاده از نرم‌افزار کتابخانۀ دیجیتال اسراء در قرآن و منابع اسلامی و تارنمای تدبر (بنیاد علوم و معارف اسلامی) به‌ویژه آثار مکتوب آیت‌الله جوادی آملی، تفسیر نمونۀ آیت‌الله مکارم شیرازی و تحف‌العقول بررسی شد. مؤلفان مقاله تضاد منافعی دربارۀ این پژوهش گزارش نکردهاند. یافته‌ها: نتایج نشان داد که بُعد روانی مراقبت معنوی شامل چهار زیرمقولۀ سازگاری فرد با خود، باورهاي كارآمد در سازگاري با مسائل، داشتن روحیۀ انتقادپذیری، داشتن عملکرد مناسب در برخورد با مشکلات و بُعد روحی مراقبت معنوی شامل چهار زیرمقولۀ ارتباط انسان با خدا، خود و دیگران و همچنین طبیعت است. نتیجه‌گیری: توجه به ابعاد روانی مراقبت معنوی میتواند در پذیرش و سازش شرایط موجود و حتی مرگ بیمار کمک کند. بنابراین، اعضای گروه سلامت باید با این مفاهیم آشنا باشند و با ارائۀ مراقبت مناسب، تحمل درد و رنج حاصل از بیماری را تسهیل نمایند.
Keywords
