ادراک لامسه ای در تحلیل عکس های اجتماعی

Abstract

بیان مسئله: حس لامسه، کلید درک حضور در جهان­است؛ چرا که بدون آن انسان در ارتباط با پیرامون خود بیشتر شبیه به­یک ناظر است. لامسه حسی­است که با تمام جسم قابل دریافت­است و درک آن آمیخته­است با انواع حس­های دیگر انسانی. از همین­رو پژوهش­گران حوزه­هنرهای بصری از اصلاحی باعنوان لمس دیداری (haptic visuality) در فهم اثر هنری نام می­برند.روش پژوهش: برهمین اساس، با تکیه بر تاریخ اجتماعی لمس که در آن چگونگی ادراک لمسی مردمان گذشته در برابر جهان درتیررسِ توجه مورخان قراردارد، به­تحلیل جایگاه ادراک لامسه­ای (haptic perception) و لمسِ دیداری در فهم عکس­های اجتماعی به­عنوان اسنادی تاریخی می­پردازیم؛ به­این پرسش اساسی پاسخ می­دهیم­که چگونه می­توان بجز قوه­ی دیداری، کارکرد تمامیت بدن­را در درک ملموس عکس­ها و روند تأثیرگذاری چنین درکی­را در تفسیر و تأویل آن­ها مورد مطالعه­ی تحلیلی قرار داد؟ این­موضوع به­ویژه آن­جا اهمیت به­سزای خودرا عرضه می­دارد که در تحلیل آثار عکاسانه­­ی خصوصی و خانوادگی، کارکرد عاطفی و بازیابی خاطرات­را در روند تأویل عکس­ها مدّنظر قراردهیم؛ دراین­جا، انگاره­های لمسی به­دوصورت "استعاری" و "جسمانی" ازطریق احساسات فهم عکس­را میسر می­سازند.نتیجه: در تحلیل عکس­های اجتماعی، ادراک لامسه­ای و حواس غیردیداری غالباً نقش مهمی­را نه­تنها در تحریک خاطرات گذشته، که در فعال­سازی و شکل­دادن به­آن­ها بازی کرده و اَعمال بدنیِ مبتنی بر علاقه­را به­واسطه­ی حس لامسه به -و از- بستر عکس منتقل می­سازند.

Keywords

• ادراک لامسه‌ای
• عکس‌های اجتماعی
• عکس‌های خانوادگی
• لمسِ دیداریِ عکس
• تاریخ اجتماعی حواس