بررسی لاین‌های پیشرفته جهش‌یافته کلزا در مناطق سرد ایران

Abstract

در این تحقیق 22 لاین‌ جهش‌یافته کلزا و والدین آنها به همراه سه رقم رایج در چهار منطقه کرج، مشهد، کرمانشاه و اصفهان در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار طی سال زراعی 94-95 مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج تجزیه واریانس مرکب بیانگر وجود تفاوت معنی‌دار ژنوتیپ‌ها از لحاظ صفات تعداد روز تا شروع و خاتمه گلدهی، طول دوره گلدهی، تعداد روز تا رسیدگی و عملکرد روغن بود. همچنین صفات مورد بررسی تحت تأثیر معنی‌دار محیط قرار گرفتند. میانگین عملکرد دانه ژنوتیپ‌ها در مناطق کرج، مشهد، کرمانشاه و اصفهان به ترتیب 3025، 4096، 5111 و2906 کیلوگرم در هکتار تعیین گردید. ژنوتیپ‌های Z-800-3، Z-900-8 و T-900-5 به ترتیب با میانگین تعداد 245، 244 ،245 روز تا رسیدگی در زمره ژنوتیپ‌های زودرس قرار داشتند. افزون بر این لاین‌ Z-900-8با تولید 4342 کیلوگرم دانه در هکتار بیشترین میزان عملکرد دانه را در بین جهش‌یافته‌های رقم زرفام‌ در چهار مکان به خود اختصاص داد. در بین جهش‌یافته‌های طلایه بیشترین عملکرد دانه درلاین‌های T-800-6 با عملکرد 4102 کیلوگرم دانه در هکتار مشاهده شد. در بین جهش‌یافته‌های رقم اکسپرس بیشترین عملکرد در لاین‌ Exp-800-1 با تولید 4083 کیلوگرم نسبت به رقم مادری به دست آمد. نتایج تجزیه واریانس مرکب و رتبه‌بندی عملکرد دانه نشان داد که ژنوتیپ Z-900-8 با متوسط 4342 کیلوگرم دانه در هکتار و کمترین میانگین رتبه معادل 7/5 و واریانس رتبه 5/7 به عنوان رقم سازگار مناسب برای کشت در مناطق سرد می باشد.

Keywords

• تجزیه مرکب
• کلزا
• عملکرد دانه
• جهش یافته
• روغن