Tefsir z Olity — uwagi językoznawcy

Abstract

Tatarskie piśmiennictwo przekładowe stanowi niezwykle ciekawy przedmiot interdyscyplinarnych badań. Powstało w wielokulturowym i wielojęzycznym Wielkim Księstwie Litewskim (dalej: WKL), w środowisku litewsko-polskich muzułmanów, żyjących w warunkach diaspory w otoczeniu chrześcijańskim. Miało to wpływ na wielowarstwowość genetyczną tatarskiej twórczości, w tym na obecność zróżnicowanych geograficznie i chronologicznie cech polszczyzny północnokresowej i języka białoruskiego; na związek literatury Tatarów WKL z renesansowymi tłumaczeniami Biblii na język polski, a zarazem z koraniczną tradycją przekładową w postaci m.in. tureckich tefsirów. Ponadto można wykazać cechy wspólne tatarskiego piśmiennictwa i literatury biblijno-psałterzowej okresu średniowiecza. Jednym z najstarszych zabytków litewsko-polskich muzułmanów jest tefsir z Olity (1723 r.). W artykule podjęto próbę opisu filologicznego zabytku na wszystkich poziomach języka.

Keywords

• językoznawstwo diachroniczne i porównawcze
• teolingwistyka
• kitabistyka
• polszczyzna północnokresowa
• przekładoznawstwo