معنای زندگی چیست و تکوین آن چگونه است؟ یک مطالعۀ کیفی بر روی دانشجویان ایرانی

Abstract

هدف: پرسش از معنا، سؤالی است که ذهن بشر را سال­هاست به خود مشغول کرده است. برای پاسخ به این پرسش که جایگاه طرحش جایی میان فلسفه و روانشناسی است، فلاسفه و روانشناسان بسیاری قلم فرسودند و در جهت روشن شدن این مقولۀ پُرابهام پژوهش کردند. مطالعۀ حاضر با هدف واکاوی عمیق و پدیدارشناسانۀ دو پرسش در باب معنای زندگی صورت پذیرفته است. روش: این مطالعه، پژوهشی کیفی به روش تحلیل درون­مایه­ای است که با بهره­ گیری از مصاحبۀ نیمه­ ساختاریافته در 5 گروه­ متمرکز و با مجموع تعداد 33 نفر، به بررسی دیدگاه دانشجویان ایرانی در مقاطع تحصیلی و سنی مختلف درمورد ماهیت معنا و چگونگی شکل یافتن آن پرداخته است. راهبرد شش مرحله ­ای براون و کلارک (2006) برای استخراج درون­مایه­ها مورد استفاده قرار گرفت. یافته ­ها: نتایج این تحقیق در قالب دو درون­ مایة سایبانیِ «چیستی معنا و تکوین معنا»، شش درون­مایة «نیاز به انسجام، تمنّای جاودانگی، معنا به ­مثابۀ محک، معنای معیشتی، معنای معرفتی، و معنای تجربتی»، و 12 درون­ مایة فرعیِ «ماندگاری در جهان دیگر، ماندگاری به ­واسطۀ فایده ­رسانی، زیستن در مرز روزمرگی، زیستن در انقیاد هنجارها، گریز از اندیشه و انتزاع، عافیت و منفعت، جست­جوی معنا، خلق معنا، بسط معنا، بی ­تعادلی، تعادل­ جویی و کشف معنا» طبقه ­بندی شده است. نتیجه­ گیری: نتایج مطالعه چشم ­اندازی نو به منظور ساخت پروتکل­ ها و بسته­ های آموزشی مبتنی بر معنای زندگی در جمعیت دانشجویان ترسیم می­ کند.

Keywords

• تکوین معنا
• چیستی معنا
• دانشجویان
• کیفی
• معنای زندگی