برآورد و مقایسه حداکثر سیلاب محتمل ورودی به سد لتیان با استفاده از تئوری بیزین و مدل HEC-HMS

Abstract

در راستای مدیریت کارآمد حوضه آبریز، بررسی رویداد حدی سیل به‌دلیل فراوانی بالا و ایجاد خسارت‌های جانی و مالی اهمیت ویژه­ای دارد. از طرفی با توجه‌ به بحران آبی و مدیریت سیلاب در مصارف کشاورزی، بررسی سیل امری ضروری است، بنابراین در این پژوهش به برآورد حداکثر سیلاب محتمل (PMF) حوضه آبریز سد لتیان با استفاده از تئوری بیزین و مدل HEC-HMS پرداخته شده است. در این راستا در گام نخست، بیش‌ترین بارش محتمل (PMP) حوضه آبریز با به‌کارگیری آمار 70 ساله محاسبه شده است. سپس با استفاده از تئوری بیزین، به‌عنوان مدلی تصادفی، حداکثر سیلاب حوضه با بررسی پنج مقدار گسسته ضریب تغییرات و چهار سناریوی دبی حداکثر سالیانه، حداکثر فراز روزانه، حداکثر سالیانه و لحظه‌ای، حداکثر فراز روزانه و لحظه‌ای تعیین شد. در گام دوم پژوهش نیز مدل HEC-HMS حوضه آبریز سد لتیان ایجادشده و با اعمال PMP محاسبه‌شده، PMF حوضه تعیین شد. پس از بررسی نتایج با توجه به مقادیر خطا، ضریب تغییرات 4/0 درنظر گرفته شد و دو سناریو حداکثر فراز روزانه و حداکثر فراز روزانه با سیلاب لحظه­ای به‌عنوان سناریوهای منتخب انتخاب شدند که میانگین برآورد پسین آن­ها به‌ترتیب 1532 و 1577 مترمکعب بر ثانیه می باشد. نتایج مدل HEC-HMS نیز حاکی از آن است که مقدار PMF حوضه آبریز سد لتیان 1025 متر­مکعب بر ثانیه می­باشد که 34 درصد کم‌تر از مقدار محاسبه‌شده با استفاده از تئوری بیزین است. براساس نتایج با توجه به داده­های موجود در منطقه موردمطالعه، استفاده از تئوری بیزین نتایج بهتری ارائه می­دهد.

Keywords

• تئوری بیزین
• حداکثر سیلاب محتمل (pmf)
• سد لتیان
• مدل hec-hms