کاربرد اسیدهای آلی و معدنی بر آزادسازی عناصر غذایی در خاکهای آهکی

Abstract

سابقه و هدف: تاثیر کاربرد اسیدهای آلی و معدنی در خاک‌های آهکی ایران به طور کامل بررسی نشده است. هدف از این پژوهش بررسی تأثیر کاربرد اسیدهای آلی استیک، سیتریک و اگزالیک اسید و اسیدهای معدنی سولفوریک و فسفریک بر مقدار pH و EC خاک و همچنین رهاسازی عناصر غذایی مورد نیاز گیاهان در محلول خاک می‌باشد.مواد و روش‌ها: برای بررسی رهاسازی عناصر غذایی توسط اسیدهای آلی و معدنی از دو نمونه خاک آهکی با بافت لومی استفاده شد. عصاره‌گیری از خاک‌ها با محلول‌های اسیدهای سیتریک، اگزالیک، استیک، سولفوریک و فسفریک با غلظت‌های 1، 5 و 10 میلی‌مولار (25 میلی لیتر محلول و 10 گرم خاک) و آب مقطر به عنوان شاهد به مدت یک ساعت انجام شد. مقدار pH و قابلیت هدایت الکتریکی محلول‌ها بلافاصله پس از عصاره‌گیری اندازه‌گیری شد. غلظت نیترات، آمونیوم، فسفر، پتاسیم، کلسیم، منیزیم، آهن، روی، مس و منگنز در عصاره اندازه‌گیری شد.یافته‌ها: به‌طور کلی با کاربرد اسیدها مقدار pH محلول خاک پس از گذشت یک ساعت بین 03/0 تا 66/1 واحد کاهش نشان داد.. تیمار اسید فسفریک با غلظت 10 میلی‌مولار در هر دو نمونه خاک بیشترین کاهش pH را نشان داد. تیمارهای مختلف اسیدهای آلی و معدنی بر مقدار فسفر؛ پتاسیم، کلسیم، منیزیم، نیترات، آمونیوم و عناصر کم مصرف استخراج شده از خاک‌ها تاثیر مثبت معنی‌دار داشت. بیشترین غلظت فسفر(بجز عصاره‌گیر اسید فسفریک)، کلسیم، منیزیم و آمونیوم استخراج شده به ترتیب با مقادیر 23/4، 2797،1078 و 2/67 میلی‌گرم بر کیلوگرم خاک و همچنین بیشترین روی و مس استخراج شده با مقادیر 61 و 74 میکروگرم بر کیلوگرم خاک در تیمار اسید استیک 10 میلی‌مولار در خاک 2 دیده شد. بیشترین مقدار پتاسیم و نیترات آزاد شده به ترتیب با مقادیر 673، 247 میلی گرم بر کیلوگرم خاک از تیمار 10 میلی‌مولار اسید فسفریک در خاک 2 به دست آمد. بیشترین مقدار آهن و منگنز استخراج شده نیز به ترتیب با مقادیر 5420 و 10320 میکروگرم بر کیلوگرم خاک در تیمار اسید سیتریک 10 میلی‌مولار در خاک 2 دیده شد.نتیجه‌گیری: نتایج حاصل از این تحقیق نشان داد که کاربرد اسیدهای آلی و معدنی در خاک بسته به نوع اسید باعث رهاسازی برخی عناصر غذایی مورد نیاز گیاهان در زمان کوتاهی (یک ساعت) در محلول خاک می‌شود. همچنین از بین اسیدهای به کار رفته اسید فسفریک بیشترین تاثیر را در کاهش مقدار پی اچ خاک داشت.نتایج حاصل از این تحقیق نشان داد که کاربرد اسیدهای آلی و معدنی در خاک بسته به نوع اسید باعث رهاسازی برخی عناصر غذایی مورد نیاز گیاهان در زمان کوتاهی (یک ساعت) در محلول خاک می‌شود. همچنین از بین اسیدهای به کار رفته اسید فسفریک بیشترین تاثیر را در کاهش مقدار پی اچ خاک داشت.

Keywords

• اسید استیک
• اسید اگزالیک
• اسید سولفوریک
• اسید سیتریک
• اسید فسفریک