آیا برنامه‌های درسی آموزش عالی توانسته است مهارت تفکر انتقادی دانشجویان را رشد دهد؟ (مطالعه موردی: دوره‌های کارشناسی دانشگاه شهید چمران اهواز)

Abstract

هدف این پژوهش، بررسی تأثیر برنامه درسی آموزش عالی بر رشد مهارت تفکر انتقادی دانشجویان بود. با روش نمونه‌گیری تصادفی طبقه‌یی، 500 دانشجوی کارشناسی (100 نفر از ورودی بهمن 87، 100 نفر از ورودی مهر 87، 100 نفر از ورودی سال 86، 100 نفر از ورودی سال 85 و 100 نفر از ورودی سال 84) از دو دانشکده‌ی اقتصاد و علوم اجتماعی و علوم پایه دانشگاه شهید چمران اهواز انتخاب شدند و با تکمیل آزمون مهارت‌های تفکر انتقادی کالیفرنیا (CCTST) اطلاعات مورد نیاز گردآوری شده و مورد تحلیل و بررسی قرار گرفتند. بر اساس یافته‌های پژوهش، بین میزان رشد مهارت تفکر انتقادی دانشجویانی که سال آخر تحصیل خود را می‌گذرانند، با دانشجویان سال اول، تفاوت معنی‌داری وجود دارد و این تفاوت به نفع دانشجویان سال آخر است. همچنین این تفاوت معنادار، در مورد سه خرده مقیاس آزمون مهارت‌های تفکر انتقادی، یعنی ارزشیابی، تحلیل و استنباط نیز، صادق است. اما نکته‌ی قابل ذکر، این است که میانگین نمره‌های تفکر انتقادی دانشجویانی که سال آخر تحصیل خود را سپری می‌کنند، کمتر از حد متوسط است. بنابراین، از مجموع یافته‌ها می‌توان دریافت که تحصیل در دانشگاه توانسته است مهارت تفکر انتقادی دانشجویان را رشد دهد، به گونه‌یی که میانگین تفکر انتقادی دانشجویان سال آخر، نسبت به دانشجویان سال اول از رشد نسبتاً قابل قبولی برخوردار بوده است؛ اما زمانی که نمره‌های تفکر انتقادی دانشجویان با نمره‌ی استاندارد آزمون مورد مقایسه قرار می‌گیرد، نمره‌ها ضعیف و پایین‌تر از حد متوسط بوده که این خود مسئله‌یی نگران کننده برای آموزش عالی خواهد بود و ضرورت بازنگری در هدف‌ها، روش‌های آموزشی رایج و بصورت کلی، ضرورت بازنگری در برنامه‌های درسی را آشکار می‌سازد.

Keywords

• آموزش عالی
• تفکر انتقادی
• ارزشیابی
• تحلیل
• استنباط