روش شناسی علوم انسانی (Dec 2017)
روش‌شناسی قیاس‌گرایانه در اخلاق کاربردی؛ جایگاه نظریه در استدلال‌های اخلاقی
Abstract
عالمان اخلاق کاربردی در مواجهه با مسائل اخلاقی به طور کلی دربارۀ سه روش گفتگو می‌کنند: روش قیاسی یا به عبارتی، استدلال از بالا به پایین، روش استقرایی یا استدلال از پایین به بالا، و روش بینابینی یا توازن متفکرانه. قیاس‌گرایان یا طرفداران روش قیاسی بر نقش محوری و اساسی نظریه‌های اخلاق هنجاری در ارزیابی و توجیه افعال و داوری‌های اخلاقی تأکید می‌کنند. این مقاله تلاش میکند تا باگزارش و نقد قیاس‌گرایی، جایگاه واقعی نظریه‌های اخلاق هنجاری را در روش‌شناسی اخلاق کاربردی نشان دهد. قیاس‌گرایی بر نقش محوری و اساسی نظریه‌های اخلاق هنجاری در ارزیابی و توجیه افعال و داوری‌های اخلاقی، به ویژه در حیطه‌های مسئلهخیز تأکید میکند. با نقد و ارزیابی مدعیات و دلایل قیاس‌گرایان می‌توان به دیدگاه روشنی دربارۀ جایگاه واقعی نظریه‌های اخلاق هنجاری در روش‌شناسی اخلاق کاربردی رسید و این همان هدف مقاله است. روش بحث در این مقاله، به اقتضای ماهیت آن، کیفی است که با کاربرد روشی توصیفی – تحلیلی و انتقادی، اهم دلایل و انگیزه‌های قیاس‌گرایان را از منابع اصلی آنان به دست آورده، با نقد و بررسی آنها به این نتیجه می‌رسد که با اتخاذ رویکردی معتدل در نظریه‌پردازی و بهره‌گیری از ظرفیت نظریه‌های اخلاقی، می‌توان در کنار بهره‌مندی از امتیازهای رویکرد قیاس‌گرایان از ایراد‌های وارد بر این رویکرد در امان بود.
Keywords
