سیاست علم و فناوری (Jun 2015)
"امر موقت" و توسعه هویت حرفهای دانشجویان دکتری در ایران
Abstract
در چند سال اخیر، تعداد دانشجویان دکتری افزایش یافته است. این پدیده، نگرش به فعالیتها و جایگاه دانشجویان دکتری را تغییر داده و بر فرآیند توسعه هویت حرفهای آنها تأثیر گذاشته است. در همین راستا این پژوهش سعی دارد توسعه هویت حرفهای دانشجویان دکتری علوم اجتماعی را بررسی کند. روش تحقیق، نظریه مبنایی است. این مقاله خوانشی عملگرایانه از روش نظریه مبنایی دارد و مدلی برای منطق کشف آن با استفاده از قیاس محتمل ارائه کرده است که نقش محقق و مفاهیم موجود در پیشینه نظری تحقیق در مراحل مختلف گردآوری و تفسیر دادهها را روشن میکند. دادهها از طرق مصاحبه با 15 نفر از دانشجویان رشتههای علوم اجتماعی در دانشگاه علامه طباطبایی گردآوری شده‌اند. یافتههای تحقیق نشاندهنده عدم تعیّن هویت حرفهای دانشجویان دکتری است. دانشجویان در حوزه‌های مختلف به صورت موقت، فعالیتهای متنوعی انجام میدهند که واکنشی به فقدان چشمانداز موقعیت حرفهای آنها است. فعالیتهای متنوع و موقت دانشجویان دکتری در زمینههای مختلف با مفهوم نظری «امر موقت» توضیح داده شده است تا بتوان تنوع کنشهای دانشجویان را در سطح تجربی توضیح داد. به طور خلاصه «امر موقت»، موقعیت زمانی بین حال و آینده نامعلوم است. این موقعیت ابهام‌آمیز، شکننده و سیّال است. فرد در این موقعیت نمیتواند نقش و جایگاه خود را در آینده تشخیص دهد. بنابراین به تناسب نیاز و برآوردهای ذهنی خود آموزشهای متفاوتی میبیند و فعالیتهای مختلفی در میدانهای مختلف انجام می‌دهد. بر این اساس عدم تعیّن هویت حرفهای، تاکتیک ارادی دانشجو برای رویارویی با «امر موقت» است.
