ارزیابی تحمل به تنش‏های دمای بالا و پایین و خفتگی ثانویه ناشی از خشکی در ارقام کلزا

Abstract

هدف از این تحقیق ارزیابی ژنوتیپ‏های مختلف کلزا در واکنش به تنش‏های دمایی مختلف بود. با استفاده از دماهای اصلی (کاردینال) شاخص‌های تحمل به دمای بالا و پایین تعیین گردید. سپس، ژنوتیپ‏های مختلف از این نظر ارزیابی شدند. به این منظور آزمایش جوانه‏ زنی با 3 تکرار 50 بذری در درون اتاقک (انکوباتور)های رشد با دماهای ثابت 5، 10، 15، 20، 25 و 30 درجه‌ سانتی‏گراد روی 10 ژنوتیپ کلزا انجام گرفت. در نهایت، پاسخ سرعت جوانه‏زنی به دما با تابع دوتکه‌ای و درصد جوانه‏زنی با تابع بتا توصیف شد. با کمک دماهای اصلی برای درصد و سرعت جوانه‏زنی، تحمل به دماهای بالا و پایین برای ژنوتیپ‏های مختلف تعیین شد. نتایج نشان داد که میانگین دماهای کمینه، بهینه و بیشینه برای درصد جوانه‏ زنی به‏ ترتیب برابر 4.99، 18.23 و 34.20 درجه سانتی‏گراد بود و همچنین میانگین دماهای کمینه، بهینه و بیشینه برای سرعت جوانه‏ زنی به ‏ترتیب برابر 6.18، 24.76 و 39.43 درجه سانتی‏گراد بود. شاخص ‏های تحمل به گرما و سرما نیز میان ارقام مختلف متفاوت بودند. رقم اکاپی هم در شاخص تحمل به گرما (5.95) و هم در تحمل به سرما (8.48) متحمل‏ترین رقم شناخته شد. رقم ایکس پاور پایین‌ترین تحمل را هم در شاخص‏های تحمل به گرما (4.78) و هم به سرما (6.50) داشت. همچنین، پتانسیل القای خفتگی ثانویه ناشی از تنش خشکی در رقم اکاپی (حدود 40%) در بالاترین مقدار نسبت به سایر ارقام بود. به نظر می‏رسد، ارتباطی بین پتانسیل القای خفتگی ثانویه و تحمل به تنش‏های دمایی وجود داشته باشد که نیاز به مطالعه بیشتر دارد.

Keywords

• تابع بتا
• تابع دوتکه‏ ای
• تنش دما
• دماهای کاردینال