Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi (Mar 2021)
ÇANKIRI-ILGAZ-BELÖREN KÖYÜ’NDE YAŞAYAN SU MİRASI: ÇEŞME VE ÇAMAŞIRHANELER
Abstract
Öz: Ilgaz, günümüzdeki idari bölünmeye göre Çankırı İline bağlı bir ilçedir. Batısında Bayramören, güneybatısında Kurşunlu ve Korgun, güneyinde Çankırı merkez, güneydoğusunda Yapraklı, doğusunda ve kuzeyinde ise Kastamonu’ya bağlı Tosya ve İhsangazi ilçeleri ile çevrelenmiştir. Ayrıca İstanbul-Karadeniz ve İstanbul-Doğu Anadolu bağlantısını sağlayan önemli yol güzergahı üzerinde yer almaktadır. Belören Köyü ise bu güzergahın Bolu-Gerede-Çerkeş-Ilgaz-Tosya bağlantısı üzerinde, Ilgaz’a takriben 10 km mesafede ve yolun 1 km güneyinde kalmaktadır. Köyde bir çeşme ile iki çamaşırhane bulunmaktadır. Çeşme, 1743 yılına aittir. İki çamaşırhaneden biri köy sakinlerinin verdiği bilgiler yanı sıra mimari özelliklerinden hareketle 20. yüzyıl ortalarına tarihlendirilebilmektedir. Diğer çamaşırhane ise her ne kadar 1991 yılı gibi yakın tarihlerde yaptırılmış olmakla birlikte mimari özellikleri bakımından I No’lu çamaşırhane ile yakın benzerlikler sergilemesi, geleneksel çamaşırhane kültürünün günümüzde dahi devam ettirildiğini göstermesi yanı sıra bu kültürel mirasın gelecek nesillere aktarılması konusunda önemli bir örnek teşkil etmesi nedeni ile değerlendirmeye değerdir. Her iki eser de özellikle bahar ve yaz aylarında halen kullanılmakta ve çamaşırhane kültürünün yaşatılmasına önemli katkı sağlamaktadır. Kısa envanter bilgileri dışında haklarında detaylı bir tanıtım ve değerlendirmenin gerçekleştirilmediği anlaşılan bu eserler, yerlerinde görülüp incelenmiş, rölöveleri alınmış ve fotoğrafları çekilmek suretiyle belgelenmiştir. Ayrıca köy halkı ve muhtarı ile görüşmeler yapılmış ve bazı sözlü bilgiler edinilmiştir. Elde edilen veriler ve literatür bilgileri doğrultusunda hazırlanan çalışmamızda üç eserin plan ve mimari özellikleri ayrıntıları ile tanıtılarak Anadolu su yapıları içerisindeki yerlerinin belirlenmesi amaçlanmaktadır. Abstract: According to the current administrative division Ilgaz is a district of Çankırı Province. It is surrounded by Bayramören in the west, Kurşunlu and Korgun in the southwest, Çankırı in the south, Yapraklı in the southeast, Tosya and İhsangazi districts of Kastamonu in the east and north. It is also located on the important road route that connects Istanbul-Black Sea and Istanbul-East Anatolia. Belören Village is on the Bolu-Gerede-Çerkeş-Ilgaz-Tosya connection of this route, approximately 10 km from Ilgaz and 1 km south of the road. In the village there are a fountain and two laundries. A fountain was dated to 1743. One of the two laundries can be dated to the mid-20th century based on the information provided by the village residents as well as their architectural features. Although the other laundry was built as recently as 1991, it has close similarities with the No. I laundry in terms of architectural features, as well as showing that the traditional laundry culture is still maintained today, it is worth evaluating as it sets an important example for the transfer of this cultural heritage to future generations. Both works are still used, especially in the spring and summer of laundry and provide a significant contribution to the revival of culture. Apart from the short information, it was understood that a detailed introduction and evaluation was not carried out, these works were seen and examined on site, their surveys were taken and their photographs were documented. In addition, interviews were made with the villagers and demarch and some oral information was obtained. In our study prepared with the data obtained and literature, it is aimed to determine the places of the three works in Anatolian water structures by introducing their plan and architectural features in detail
Keywords
