بررسی نقش گلایسین‌بتائین در افزایش مقاومت به خشکی گیاه سورگم (Sorghum bicolor L.) در شرایط مزرعه

Abstract

گونه­ های گیاهی در پاسخ به تنش­های محیطی اسمولیت­های سازگاری مانند گلایسین‌بتائین، پرولین و دیگر اسیدهای آمینه را در سیتوپلاسم سلولی تجمع می­دهند که به‌واسطه آن فشار اسمزی را تنظیم می­کنند. در این تحقیق نقش گلایسین‌بتائین در افزایش مقاومت به خشکی گیاه سورگم تحت تیمارهای مختلف تنش خشکی موردبررسی قرار گرفت. مطالعه حاضر در سال 1391 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه یزد به‌صورت طرح بلوک کامل تصادفی در سه تکرار انجام شد. تیمار­های آزمایشی شامل غلظت‌های مختلف گلایسین‌بتائین (0، 100 و 200 میلی مولار) در ترکیب با دور آبیاری (3، 6، 9 روزه) در نظر گرفته شد. تیمارهای آبیاری بعد از جوانه­زنی و استقرار بوته ­های سورگم اعمال گردید. محلول­ پاشی گلایسین‌بتائین طی دو مرحله بر روی اندام­های هوایی گیاه صورت گرفت. نتایج این تحقیق بیان­گر آن است که با افزایش غلظت گلایسین‌بتائین در تیمار آبیاری 9 روزه، میزان قند­های محلول در گیاه سورگم به‌طور معنی­ داری در مقایسه با شاهد افزایش یافت. در دور آبیاری 6 روز، با مصرف 200 میلی­مولار گلایسین­ بتائین، میزان پرولین نسبت به شاهد افزایش معنی ­داری را نشان داد. همچنین با افزایش شدت خشکی میزان پرولین در برگ­های سورگم کاهش یافت. کاربرد گلایسین‌بتائین در تیمار 3 روزه آبیاری تأثیری در افزایش وزن تر و خشک گیاه سورگم نداشت؛ اما استفاده از گلایسین‌بتائین در تیمارهای 6 و 9 روزه آبیاری باعث افزایش وزن سورگم نسبت به تیمار عدم مصرف این ماده شد. به‌طورکلی نتایج این تحقیق نشان­دهنده نقش مثبت گلایسین‌بتائین در کاهش اثرات کم‌آبیاری در گیاه سورگم می­باشد.

Keywords

• less of irrigation
• hydrocarbon
• Proline
• organic osmolytes
• Sorghum halopens