ارزیابی و مقایسه مدل‌های توده‌ای و نیمه توزیعی بارش-رواناب

Abstract

فرآیندهای هیدرولوژیکی یکی از مهم‏ترین و اساسی‏‌ترین فرآیندهای طبیعی هر حوضه آبریز است. باتوجه ‏به پیچیدگی حوضه آبریز و برای دست یافتن به اهداف مورد نظر ا‌قدام به مدل‏‌سازی می‌‏شود. یکی از اهداف انجام مطالعات هیدرولوژیکی اغلب ایجاد روابط بارش-رواناب است. چون در حوضه‌‏های آبریز امکان اندازه‏‏‏‌گیری تمام کمیت‌‏های مورد نیاز، جهت تحلیل رواناب وجود ندارد، انتخاب مدلی که بتواند در عین سادگی ساختار و با استفاده از حداقل عوامل، رواناب حاصل از بارندگی را به‏ طور دقیق پیش‌بینی کند، امری ضروری است. در این تحقیق، ابتدا انواع طبقه ‏بندی مدل‌های هیدرولوژیکی و نتایج حاصل از برخی مدل‏‌های به‏ کارگرفته شده در نقاط مختلف جهان مورد بررسی قرار گرفته است. در ادامه بخشی از اطلاعات در ارتباط با چند مدل بارش-رواناب ذکر شده و در گام بعد معیارهایی برای ارزیابی مدل‌ها و مقایسه مدل‌های منتخب بر اساس این معیارها ارائه و در نهایت امکان انتخاب مناسب ترین مدل فراهم شده است. باتوجه ‏به قابلیت‌ها و محدودیت‌های هر مدل و با توجه ‏به نیازها و اهداف مورد انتظار از مدل‏‌سازی بارش-رواناب در هر حوضه، در نهایت باید مدلی انتخاب شود که در راستای اهداف مسئله باشد. هر چند انتخاب مدل‏‌های توده‌ای به جهت سادگی ساختار و حداقل داده‏‌های مورد نیاز و نیز کاربری آسان آن‏ها به نوعی در اولویت قرار می‌گیرد اما در یک انتخاب مناسب‏‌تر، مدل‌های نیمه‏ توزیعی باید مورد توجه قرار گیرند، به ‏دلیل اینکه در موقعیتی بین سادگی بیش از حد مدل‌های توده‌ای و داده‌های گسترده مورد نیاز برای مدل‌های توزیعی می‌باشند.

Keywords

• انتخاب مناسب‌ترین مدل
• بارش-رواناب
• مدل های هیدرولوژیکی
• مقایسه مدل ها
• معیارهای ارزیابی