İzmir İktisat Dergisi (Jul 2022)
Nöroiktisat Çerçevesinde İktisatta Multidisiplinerlik Mümkün mü?
Abstract
Bu çalışmada, iktisat teorisinin, kendi başına oldukça kapsamlı bir çalışma alanı olan, nöroiktisat disiplinine ihtiyaç duyup duymadığı sorgulanmakta ve nörobilim araçlarının soyut iktisadi yapıları somutlaştırılma noktasında sunabileceği olası katkılar tartışılmaktadır. Yirminci yüzyılın başlarında bilimsel paradigmadaki dönüşüm ile birlikte, egemen iktisat teorilerine yönelik eleştiriler 1930’lu yıllardan itibaren giderek artmış, ve 1990’lı yıllara gelindiğinde nörobilim alanındaki teknik gelişmeler, nöroiktisadın disiplinler arası bir alan olarak doğuşuna zemin hazırlamıştır. Nörobilimdeki gelişmeler Jevons’ın “kara kutu” olarak adlandırdığı çalışan belleğin işleyişini, bireylerin duygu ve düşüncelerinin izlenmesini mümkün kılmıştır. Bu bağlamda, geleneksel iktisat teorilerinin “gözlemlenemezlik” varsayımı geçerliliğini yitirmiş ve mevcut matematiksel modellerin nöral olarak detaylı modellerle yer değiştirmesinin önü açılmıştır. İktisat disiplini açısından ele alındığında, nöroiktisadın uzun vadedeki hedefi nöral detayların ihmal edilmediği ve matematiksel olarak kesin bir iktisadi seçim teorisi oluşturmaktır. Bu bağlamda, temel olarak iktisat, psikoloji ve nörobilim disiplinlerinin bir araya gelmesiyle ortaya çıkan yeni bir disiplinler arası çalışma alanı olan nöroiktisadın kavramları, kapsamı ve çalışma yöntemleri açısından anlaşılması önem arz etmektedir. Bu kapsamda, iktisadi karar mekanizmasının kesin bir titizlikle anlaşılması için disipliner arası çalışmaların elzem olduğu ön kabulünden hareketle, nöroiktisada giden yolda iktisadın geçirdiği dönüşüm, nöroiktisat metodolojisi ve nörobilim araçlarının nöroiktisadi çalışmalardaki işlevi tartışılmıştır
Keywords
