Selçuk İletişim (Jan 2019)
Samsun’da Sinema Mekanları Üzerine Bir Sözlü Tarih Çalışması
Abstract
Sinema mekanları basit birer mekan olmanın ötesinde toplumların kültürel geçmişlerinin inşasında önemli bir yeri olan mekanlardır. Toplumların yaşam biçimlerine, geleneklerine, göreneklerine, alışkanlıklarına dair ipuçları veren sinema deneyimlerinin bu bağlamda ele alınarak incelenmesi, aslında toplumların geçmişten bugüne nasıl evrildiklerini göstermesi açısından da önemlidir. Sinema mekanları bireylerin eğlenme ve sosyalleşme ihtiyaçlarını karşılayan kamusal birer alandır ve bu mekanlar toplumların kültürel yaşantısının temel parçalarından birini oluşturur. Kültürün mekanlar dolayımı ile varolduğu düşünüldüğünde, sinema mekanlarının toplumun kültürel izlerini taşıyan mekanlar olarak önemi anlaşılabilir. Mekanlara bakmak, kültüre ve oradan da topluma bakmak demektir. Bu çalışmada Samsun örneği üzerinde, sinema mekanlarının geçmişe ait izlerine bireylerin anıları dolayımı ile ulaşılmaya çalışılmış, böylece önemli bir kültürel mekan, bireylerin belleğine başvurularak analiz edilmiştir. Çalışmada 1960’lı ve 70’li yıllarda sinema mekanlarının nasıl ve ne şekilde kullanıldığı, filmler ve filmlerdeki karakterlerin nasıl izlendiği ve alımlandığı, sinema deneyimlerinin bireylerin gündelik yaşam biçimlerini ve sosyalleşmelerini ne yönde etkilediği irdelenmiş, buradan hareketle o yıllara ait çok önemli verilere ulaşılmıştır. Türkiye’de sinema mekanlarını kültürel ve sosyolojik yönleri ile irdeleyen sözlü tarih çalışmalarının da yeterli sayıda olmadığı görülmüştür. Sinema, mekan, film kültürü, izleme ve sosyalleşme biçimleri, kadın-erkek ilişkileri, gerçek ve hayal dünyasına dair paradokslar ve ritüelleriyle kapsamlı bir çalışma alanıdır. Toplumların sosyolojik ve kültürel izlerine ulaşmak açısından etkili bir yöntem olan sözlü tarih yöntemi çalışmada bu bağlamda değerlendirilmiştir. 5 kişinin geçmiş sinema mekanı deneyimlerinin irdelendiği bu çalışma, bize Samsun örneklemi üzerinden mekanların sosyal ve kültürel işlevlerine ve Türk kültürüne ait önemli veriler sunmakta ve geçmişin izlerini taşımaktadır.
Keywords
