İAA Ölçütlerinin 21. Yüzyıl Yeterliliklerini Kazandırma Sürecindeki Etkisi Üzerine Değerlendirme

Abstract

Sanayi devrimleri makineleşme, buharın, elektriğin makinelerde kullanımı, elektronik makinaların icadı gibi belirli itici unsurların çerçevesinde şekillenmiştir. Sanayi 4.0 olarak ifade edilen 21. yüzyılda ise sanayi, teknoloji, eğitim gibi birçok alanda yeni gelişmeler meydan gelmiş, yenilikler ortaya çıkmıştır. Bu gelişmelerle doğru orantılı bir şekilde, ilişkili diğer konularda da zincirleme bir şekilde değişimler gerçekleşmiştir. Bu çerçevede işveren kurum ve kuruluşların bünyelerindeki çalışanlarından beklediği bilgi, beceri ve yetkinlikler de değişikliğe uğramış, bunlar 21. yüzyıl yeterlilikleri olarak isimlendirilmiştir. Bu yeterliliklerin niteliği ve niceliğine dair birçok akademik ve akademik olmayan çalışma yapılmıştır. Ayrıca günümüzde bu yeterliliklerin kazandırılmasını güvence altına alacak araç ve mekanizmalara yönelik faaliyetler yapılmıştır. Bu kapsamda ön plana çıkan faaliyetlerden birisi de eğitim alanındaki kalite ve akreditasyon çalışmalarıdır. Türkiye’de ve uluslararası boyutta ilahiyat ve İslami ilimler programlarının akreditasyonu alanında faaliyet gösteren kuruluşlardan birisi ise İlahiyat Akreditasyon Ajansı (İAA)’dır. İAA, akreditasyon sürecine girmek için başvuru yapan programların çıktılarının İAA çıktılarını içermesini beklemekte, böylece süreçteki program mezunlarının İAA çıktılarına sahip olmalarını beklemektedir. İAA programa özgü ölçütlerin kazanımını ise öneri olarak sunmaktadır. Bu noktada İAA çıktıları ile programa özgü ölçütlerin, ilahiyat ve İslami ilimler programı mezunlarına 21. yüzyıl yeterliliklerinin kazandırılmasının güvencesi olup olmadığı konusu gündeme gelmektedir. Bu sebeple bu çalışmada 21. yüzyılda bireylerden sahip olması beklenen bilgi, beceri ve yetkinliklerin ilahiyat ve İslami ilimler programı öğrencilerine kazandırılma sürecinde İlahiyat Akreditasyon Ajansı (İAA) ölçütlerinin rolü ele alınmaktadır. Dolayısıyla bu makalede İAA akreditasyonu sürecinde bulunan ilahiyat ve İslami ilimler programı öğrencilerinin, 21. yüzyıl yeterliliklerine de sahip olacak şekilde mezun olmalarında İAA akreditasyon süreci ile İAA ölçütlerinin yeri ve öneminin ortaya konulması amaçlanmıştır. Çalışmada İAA çıktıları ile programa özgü ölçütlerin 21. yüzyıl yeterliliklerin kazandırılmasındaki rolü ele alındığı için 21. yüzyıl yeterlilikleri ile İAA çıktıları ve programa özgü ölçütler çalışmanın kapsamını oluşturmaktadır. Ancak bu süreçte 21. yüzyıl yeterliliklerini belirme noktasında sınırlama yapılmıştır. Bu kapsamda yeterlilikler konusunda yapılmış olan 19 çalışmanın 9’unda ifade edilen yeterlilikler esas alınmıştır. İAA çıktıları ile programa özgü ölçütlerin tamamı ise kapsama dâhil edilmiştir. Bu çalışma, İAA akreditasyon sürecinde bulunan program mezunlarına 21. yüzyıl yeterliliklerinin kazandırılması noktasında İAA akreditasyonunun değerini göstermesi ve akreditasyon sürecinin bu yeterliliklerin kazandırılmasındaki güvence boyutunu ortaya koyması açısından önemlidir. Araştırmada yöntem olarak nitel araştırma yöntemi, desen olarak ise durum çalışması kullanılmıştır. Durumun tek olması sebebiyle tekli durum modeli tercih edilmiştir. Veri toplama aracı olarak ise kamuoyuna açık dokümanlar kullanılmıştır. Bu sebeple etik kurul izni alınmasına gerek görülmemiştir. Bu süreçte ilk önce 21. yüzyıl yeterliliklerini ele alan bilimsel çalışma dokümanları, ardından İAA ölçütleri incelenmiş, daha sonra elde edilen verilerin değerlendirmesi yapılmıştır. Veri analizinde betimsel analizden yararlanılmıştır. Uzman görüşünü almak gibi iç geçerlilik; verilerin sınıflandırılması, kategorilere ayrılması ve kodlanması gibi dış geçerlilik unsurları yerine getirilmiştir. Çalışmada İAA çıktılarının, belirlenmiş olan 21. yüzyıl yeterliliklerinin büyük çoğunluğunu; İAA programa özgü ölçütlerin ise bu yeterliliklerin önemli bir kısmını desteklediği görülmüştür. Dolayısıyla İAA akreditasyon sürecinin ilahiyat ve İslami ilimler programı öğrencilerine bu yeterliliklerin kazandırılmasının güvencesi olabileceği sonucuna ulaşılmıştır. İAA akreditasyon uygulamalarının yeni başlamış olması, öğrencilere etki sürecinin yıllara yayılması sebebiyle akredite olan programlardan mezun öğrencilerin bu yeterlilikleri kazanıp kazanamadığı henüz tespit edilememiştir. Bu amaca uygun olarak bir süre sonra öğrenci, mezun ve paydaşların görüşlerini de içeren farklı çalışmaların yapılması önerilmektedir.