نامه آموزش عالی (Dec 2023)
مطالعة طولی نحوة ارزشیابی دانشجویان مردود از کیفیت تدریس استادان دانشگاه: انتقامی در کار نیست!
Abstract
هدف: یکی از پرسش‌های حساسیت‌برانگیز در نظام ارزشیابی دانشجویان از تدریس اساتید این است که آیا دانشجویانِ ضعیفی که در درس مردود می‌شوند به صورت نظام‌مند استادان خویش را ضعیف‌تر ارزشیابی می‌کنند؟ به بیان دیگر، آیا این دسته از دانشجویان، هشیارانه یا ناهشیارانه در آینده ارزشیابی خویش از تدریس استاد را سوگیرانه انجام می‌دهند؟ از آنجایی که نمرات ارزشیابی دانشجویان از اساتید، بر اساس آئین‌نامة ارتقای مرتبة علمی و بر اساس دیگر دستورالعمل‌های داخلی دانشگاه‌ها، تصمیم‌گیری‌های دانشگاهی دربارة اعضای هیأت علمی را تحت تأثیر قرار می‌دهند این احتمال وجود دارد که سنجش و اندازه‌گیری پیشرفت تحصیلی دانشجویان توسط اساتید، هشیارانه یا ناهشیارانه دستخوش ملاحظات غیرآکادمیک قرار گیرد. هدف مطالعة پنلی حاضر آزمودن این فرضیه است که دانشجویان مردود در آینده نمرة ارزشیابی کمتری به استاد خویش می‌دهند.روش پژوهش: برای آزمودن فرضیة تحقیق، داده‌های پیشرفت تحصیلی و نیز ارزشیابی دانشجویان یک ورودی مشخص استخراج شد و پس از شرط‌گذاری متناسب با طرح و هدف تحقیق، نمونه‌ای به اندازة 268 دانشجوی مردودی به دست آمد که اطلاعات نمرات درسی و نیز ارزشیابی آنها از استاد درس، طی دو نیمسال متوالی به دست آمد. تحقیق و ماهیت داده‌ها از نوع طولی و مبتنی بر منطق مطالعة پنلی است. یافته‌ها: تحلیل‌ها نشان داد که بر خلاف فرضیة اولیه، میانگین نمرات ارزشیابی دانشجویانِ مردود از استاد خویش در نیمسال بعد به طور معناداری بالاتر از نیمسال قبلی است. در عین حال، پس از کاربرد مدل پارامترهای اثرات تصادفی و کنترل واریانس ناشی از عامل استاد، از یک سو ملاحظه شد که با کاهش یک واحد در «معدل دانشجو» به عنوان شاخص اصلی توان و استعداد تحصیلی، کاهشی به اندازة سیزده صدم در ارزشیابی دانشجو از تدریس استاد قابل مشاهده است. از سوی دیگر، با یک واحد افزایش در نمرة دانشجویانِ مردود، افزایش معناداری به اندازة یک درصد در ارزشیابی آنها از اساتید به وجود می‌آید.نتیجه‌گیری: از مجموع این یافته‌ها می‌توان نتیجه گرفت که اگر چه بین توان و استعداد تحصیلی و نیز نمرة دانشجویانِ مردود با ارزشیابی آنها از استاد درس ارتباط وجود دارد اما ارزشیابی این دانشجویان از تدریس استاد بیش از اینکه متأثر از نمرة مردودی آنها در ترم قبل باشد مبتنی بر برداشت و ادراک آنها از فعالیت‌های آموزشی و حرفه‌ای استاد در ترم بعد است.
Keywords
