تاثیر حشره کشی اسانس گیاه بادرشبو Dracocephalum moldavica روی زنبور پارازیتوئید Habrobracon hebetor و میزبان های آن Anagasta kuehniella و Plodia interpunctella

Abstract

زنبور Habrobracon hebetor Say، پارازیتوئید بیرونی مرحله ­ی لاروی تعداد زیادی از شب ­پره ­ها محسوب می ­شود. در این مطالعه، سمیت اسانس گیاه بادرشبو (Dracocephalum moldavica L.) روی شب ­پره­ ی مدیترانه ­ای آرد (Anagasta kuehniella Zeller)، شب ­پره ­ی هندی (Plodia interpunctella Hübner) و زنبور پارازیتوئید H. hebetor مورد ارزیابی قرار گرفت. اسانس گیاه بادرشبو به روش تقطیر با بخار آب با استفاده از دستگاه کلونجر استخراج شد و ترکیبات شیمیایی آن با استفاده از دستگاه کروماتوگرافی گازی متصل به طیف ­سنج جرمی (GC-MS) شناسایی شدند. Piperitenone Oxide (03/19 درصد)، Piperitone Oxide (74/13 درصد) و Citral (79/9 درصد) به­ عنوان ترکیبات اصلی اسانس بادرشبو می­ باشند. غلظت کشنده­ ی 50 درصد (LC50) اسانس مذکور علیه حشرات کامل زنبور پارازیتوئید H. hebetor و حشرات کامل شب ­پره ­های A. kuehniella و P. interpunctellaبه ترتیب 995/0، 631/9 و 252/10 میکرولیتر بر لیتر هوا به دست آمد. به منظور ارزیابی تاثیر زیرکشندگی، حشرات کامل زنبور پارازیتوئید در معرض غلظت زیرکشنده 25 درصد اسانس گیاه بادرشبو قرار داده شدند و سپس شاخص­ های جمعیت شناسی زنبورهای پارازیتوئید زنده مورد مطالعه قرار گرفتند. نرخ ذاتی افزایش جمعیت (r)، نرخ متناهی افزایش جمعیت (λ)، نرخ خالص تولیدمثل (R0)، نرخ ناخالص تولیدمثلی (GRR) و متوسط زمان یک نسل (T) زنبور پارازیتوئید، به­ طور معنی­ داری تحت تاثیر غلظت مورد مطالعه ­ی اسانس کاهش پیدا کرد. نتایج تحقیق حاضر نشان داد که اسانس گیاه بادرشبو می­ تواند در مدیریت شب ­پره ­ی مدیترانه­ ای آرد و شب­ پره ­ی هندی موثر واقع شود. با این وجود، کاربرد هم­زمان اسانس بادرشبو و زنبور پارازیتوئید H. hebetor جهت مدیریت آفات مذکور، با توجه به سمیت و اثرات دموگرافیکی منفی اسانس روی زنبور پارازیتوئید، پیشنهاد نمی ­شود.

Keywords

• اسانس های گیاهی
• سمیت تدخینی
• تاثیر زیرکشندگی
• habrobracon hebetor
• pyralidae