Chałat czy frak? Spór wokół produkcji filmu jidysz w przedwojennej Polsce

Abstract

Produkcja filmów jidyszowych w Polsce lat 30. budziła skrajne reakcje wśród twórców, polityków, publicystów oraz widzów. Reakcje te odcisnęły ślad w przedwojennej publicystyce, we wspomnieniach, wywiadach i tekstach programowych. Na podstawie źródeł w języku polskim, jidysz i angielskim (wiele z nich nie było dotychczas przywoływanych w literaturze przedmiotu) autor zrekonstruował nieformalną dyskusję na temat funkcji, tożsamości i stylu kina żydowskiego w przedwojennej Polsce. Spory koncentrowały się wówczas wokół czterech głównych problemów: do kogo adresować film jidysz i jak uzasadnić jego istnienie w epoce naznaczonej antysemityzmem i groźbą wojny? jak definiować artystyczność filmu jidysz i uciec od odium szundu (żydowskiego kiczu)? jak wpisać się w szerszy projekt nowoczesnej kultury jidysz lub kultury żydowskiej?; jaką strategię obrać wobec kinematografii polskiej, w ramach której powstają filmy jidyszowe? W tekście zostają też poruszone kwestie szczegółowe, jak chociażby recepcja kina żydowskiego czy kontrowersje (polityczne, religijne, finansowe) związane z produkcją konkretnych filmów.

Keywords

• kino polskie
• kino żydowskie
• kino jidysz
• film żydowski w Polsce