Wybrane zagadnienia dotyczące odpowiedzialności karnej egzorcysty w prawie polskim

Abstract

Artykuł porusza problem odpowiedzialności karnej egzorcysty za zachowania związane z reakcją na ujawnienie się podczas egzorcyzmu transu opętania. Egzorcyzm w Kościele katolickim jest formą celebracji liturgicznej i jego praktykowanie podlega prawnej ochronie. Warunkiem legalności przeprowadzenia obrzędu jest dobrowolne w nim uczestnictwo. W sytuacji ataku transu opętania, które jest zaburzeniem istotnie ograniczającym świadomość osoby egzorcyzmowanej, krępowanie ruchów jej ciała i kontynuowanie modlitwy, wbrew zewnętrznym odruchom, nie zawiera cechy działania bezprawnego. Pojawiający się opór, co do dalszego udziału w egzorcyzmie, nie oznacza cofnięcia wcześniej wyrażonej zgody osoby na uczestnictwo w egzorcyzmie. Kontynuowanie egzorcyzmu jest pierwotnie legalne ze względu na brak ataku na dobro prawne (wolność osoby egzorcyzmowanej). Egzorcysta podlega ewentualnej odpowiedzialności karnej nie tylko za nieudzielanie pomocy w sytuacji bezpośredniego zagrożenia życia lub zdrowia osoby egzorcyzmowanej, ale również za ewentualne umyślne bądź nieumyślne narażenie osoby egzorcyzmowanej na niebezpieczeństwo utraty życia lub ciężkiego uszczerbku na zdrowiu, spowodowanie tzw. ciężkiego, średniego albo lekkiego uszczerbku na zdrowiu lub nieumyślne spowodowanie śmierci. Należy wziąć pod uwagę reguły obiektywnego przypisania skutku.