Tetkik (Sep 2022)

Îsâ-Mesîh ve Pavlus Ekseninde Hıristiyan Geleneğinde Kurtuluş

  • Serkan Sayar

DOI
https://doi.org/10.55709/tetkikdergisi.2022.2.71
Journal volume & issue
no. 2
pp. 447 – 463

Abstract

Read online

Hıristiyanlıkta kurtuluş genel olarak Îsâ-Mesîh merkezli olarak açıklanmıştır. Bununla beraber tarihsel Îsâ-Mesîh’in tebliğ ettiği kurtuluş teolojisi ile Pavlus’un şekillendirdiği kurtuluş teolojisi arasında önemli farklılıklar bulunmaktadır. Tarihsel Îsâ-Mesîh kurtuluşun dinî hukuka bağlılıkla kazanılacağını belirtirken Pavlus kurtuluşun iman ile gerçekleşeceğini savunmuştur. Öğretisinin merkezine Âdem’in düşüşünü koyan Pavlus, Âdem’in işlediği günahın bütün insanlara sirayet ettiğini, dolayısıyla dünyaya gelen her insanın günaha ve ölüme mahkûm olduğunu belirtmiştir. Oluşturduğu teolojide Musa yasasının insanları günah ve ölüm girdabından kurtaramadığını, yasa ile kurtuluşa ulaşma çabalarının her seferinde boşa çıktığını belirten Pavlus, Yahudi dinî hukukuna bağlılığın yerine Îsâ-Mesîh’e imanı koymuştur. Îsâ-Mesîh’in mesajını yeniden şekillendiren Pavlus’a göre o İsrailoğullarının kayıp koyunlarına gönderilen bir peygamber değil, bizzat kurtarıcı olan ve Âdem peygamberin işlediği günahtan insanları kurtarmak için kendini feda eden Tanrı’nın oğludur. Böylece Tekvin’deki Yahvist metni Hıristiyanlık için kaynak metin olacak şekilde yeniden yorumlayan Pavlus, tarihsel Îsâ-Mesîh yerine tarih ötesi Îsâ-Mesîh figürünü öğretisinin merkezine almıştır. Bu bağlamda çalışmada Îsâ-Mesîh ve ilk Hıristiyan cemaati döneminde, Musa yasası ile Îsâ-Mesîh’e imanın kurtuluş açısından önemi tartışılmıştır. Konu incelenirken Kitâb-ı Mukaddes pasajları dikkate alınmış, tarihsel Îsâ-Mesîh’in ortaya koyduğu kurtuluş teolojisi ile Pavlus’un şekillendirdiği kurtuluş teolojisi arasındaki farklılıklar vurgulanmıştır. Kurtuluş teolojisindeki değişim, Pavlus’un Tevrat’taki yaratılış öyküsünü yeniden yorumlaması ile açıklanmıştır. * Bu makale, 2. Türkiye Sosyal Bilimler Sempozyumu’nda sözlü olarak sunulan ancak tam metni yayımlanmayan “Îsâ-Mesîh ve Pavlus Ekseninde Hıristiyan Geleneğinde Kurtuluş” adlı tebliğin içeriği geliştirilerek ve kısmen değiştirilerek üretilmiş hâlidir.

Keywords