Necmettin Erbakan Üniversitesi Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi Dergisi (Sep 2023)
Ortaokul Türkçe Ders Kitaplarında Dil Bilgisi Konularına Yönelik Etkinliklerin Geliştirilme Düzeyi ve Metinlerle İlişkisinin Değerlendirilmesi
Abstract
Bu çalışma, ortaokul Türkçe ders kitaplarında yer alan dil bilgisi konularına yönelik etkinliklerin geliştirilme düzeyi ve metinlerle ilişkisini tespit etmeyi amaçlamaktadır. 2022-2023 eğitim-öğretim yılından itibaren okutulmak üzere yayımlanan ortaokul Türkçe ders kitapları, araştırmanın veri setini oluşturmaktadır. Nitel bir araştırma kapsamında olan bu çalışmanın verileri, doküman incelemesi yöntemiyle toplanmıştır. Çalışmada yer alan ders kitapları, araştırmacı tarafından geliştirilen “Dil Bilgisi Öğretiminde Etkinlik Düzeyini Değerlendirme Formu” ile incelenmiştir. Verileri analiz etmek ve yorumlamak için içerik analizinden yararlanılmıştır. 5, 6, 7 ve 8. sınıf ders kitaplarında dil bilgisi konularını içeren toplam 100 etkinlik içinde en çok cümle düzeyinde etkinliğin geliştirildiği görülmüştür. Bu düzeyi; metin düzeyi, kelime düzeyi, cümle-metin düzeyi, kelime-cümle düzeyi ve kelime-cümle-metin düzeyindeki etkinlikler takip etmiştir. Ayrıca etkinliklerin metinlerle ilişkisi incelendiğinde 5. sınıflarda metin düzeyini içeren herhangi bir etkinliğe yer verilmediği görülmüştür. Ana metin ve yardımcı metin kullanımı açısından dil bilgisi-metin ilişkisinde 6. sınıflarda yardımcı metin kullanımına daha fazla yer verildiği, 7. sınıflarda ana metin kullanımına daha fazla yer verildiği, 8. sınıflarda ise sadece yardımcı metin kullanımına yer verildiği tespit edilmiştir. Sonuç olarak işlevsel dil bilgisi öğretimi için metin düzeyini ön plana alan etkinliklerin sayısı artırılmalıdır. Dil bilgisi konularına yönelik etkinliklerin nasıl geliştirilmesi gerektiği konusunda çalışmanın araştırmacılara fikir vereceği öngörülmektedir.
Keywords
