فصلنامه فرهنگی- تربیتی زنان و خانواده (Aug 2021)
کرونا و چالش‌های خانواده: مطالعه پدیدارشناسی تجربه زیسته جوانان سیستان و بلوچستان
Abstract
یکی از نهادهای اجتماعی متأثر از بحران کرونا در جهان، خانواده بود. خانوادهها با وقوع این بحران و الزام به قرنطینه خانگی، شرایط جدیدی را تجربه کردند. از یک سو اعضای خانواده این فرصت را به دست آوردند که زمان بیشتری را در کنار یکدیگر باشند و از سوی دیگر با چالشها و تنشهایی روبه‌رو شدند. این پژوهش با رویکرد کیفی و روش پدیدارشناسی انجام شده و گروه نمونه، متشکل از 41 تن از جوانان سیستان و بلوچستان است که به روش هدفمند انتخاب شدند. اطلاعات این گروه، با استفاده از مصاحبه نیمه ساختار یافته جمعآوری شد و با روش کلایزی (Colaizzi) مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. مضامین اصلی به دست آمده، شامل چهار مضمون اصلی: تغییر الگوهای کنش ارتباطی خانواده، تشدید تضاد و خشونت خانگی، اختلالات اضطرابی و آسیب‌پذیری اقتصادی خانوادهها در دوران کرونا بود. در همهگیری کرونا، از یک سو خانوادهها به واسطه قرنطینه خانگی و کاهش تعاملات خانوادگی و مراسمات آیینی با کاهش کنشهای ارتباطی مواجه بودند و از سوی دیگر با رشد ارتباطات مجازی با افزایش کنشهای ارتباطی میان اعضا روبه‌رو بودند. همچنین در ابتدای همهگیری، با بالا رفتن میزان حضور تمام اعضا در خانه، تضادها در خانوادهها پررنگ‌تر شد و انواع خشونت خانگی میان اعضا گسترش یافت. بیماری کرونا با تمام تهدیدهایی که برای سلامت عمومی جامعه و نیز سلامت جسمانی خانوادهها به همراه داشت، با رشد اختلالات اضطرابی نیز همراه بود. گذشته از این با وقوع بحرانهای اقتصادی ناشی از کرونا، خانوادهها با مشکلات معیشتی و آسیب‌های شغلی روبه‌رو شدند. این پژوهش در ابتدای همهگیری کرونا انجام شده است و ارائه تحلیلی جامع در موضوع خانواده و کرونا، مستلزم پژوهشهایی در بازههای زمانی مختلف خواهد بود.
