İlahiyat Fakültesi Öğrencilerinin 21. Yüzyıl Becerileri Üzerine Bir İnceleme

Abstract

21. yüzyılda yaşanan değişim ve dönüşümle insanoğlu yaşamın her alanında birtakım yeniliklerle karşılaşmış ve onlara uyum sağlama ihtiyacı duymuştur. Yeni yüzyılla kendini gösteren yeni yaşam biçimi insanı temel yaşam becerilerinden fazlasını edinmeye mecbur bırakmış, bunun sonucunda 21. yüzyıl insanını yetiştirme sorunu ortaya çıkmıştır. Bu amaçla, dünya üzerinde çağın gereklerine ayak uydurabilme ve sorunlarıyla baş edebilme becerisine sahip bireyler yetiştirmek üzere çeşitli eğitim politikaları geliştirilmiştir. Eğitim programları 21. yüzyıl insanının medya, sağlık, iletişim, teknoloji, finans vb. alanlarda yeterli bilgi ve beceriyi kazanmasına yönelik olarak güncellenmiştir. Bu anlamda, yüksek öğretim kurumlarının 21. yüzyıl becerilerini edinmiş, profesyonel ve toplumsal yaşama hazır hale gelmiş mezunlar vermesi beklenmektedir. Yüksek din öğretiminde de aynı yeterliliğe sahip öğrencilerin mezun olması, gerek onların kişisel ve mesleki gelişimi için gerek sonraki yaşamlarında yetiştirecekleri nesillerin ilgili becerileri kazanması adına büyük önem taşımaktadır. Bu çalışma, yüksek din öğretiminde mezun adayı olan öğrencilerin 21. yüzyıl becerilerine ne düzeyde sahip olduğunu ortaya koymayı amaçlamaktadır. Araştırmada, İlahiyat fakültesi öğrencilerinin bilgi, beceri, karakter ve metaöğrenme boyutlarındaki yeterlilik durumu tespit edilmeye çalışılmıştır. Karma yöntemle gerçekleştirilen araştırmada “sıralı açıklayıcı desen” kullanılmıştır. İlk olarak nicel veriler toplanmış, nicel verilerde açıklanmaya ihtiyaç olduğu düşünülen bulgular nitel verilerle derinleştirilmiştir. Araştırmanın nicel boyutunda yüksek din öğrenimi gören öğrencilerin 21. yüzyıl becerilerine sahip olma düzeyi betimsel düzeyde incelenmiştir. Bu incelemeyi yaparken tarama (survey) yöntemi tercih edilmiştir. Araştırmanın nitel boyutunda ise görüşme yöntemi ile veri toplanmış, araştırmacılar tarafından geliştirilmiş kişisel bilgi formu ve yarı yapılandırılmış görüşme formu kullanılmıştır. Araştırmanın evrenini Türkiye’de yüksek din öğrenimi gören İlahiyat Fakültesi ve İslâmi İlimler Fakültesi öğrencileri oluşturmaktadır. Araştırmanın örneklemi ise Necmettin Erbakan Üniversitesi Ahmet Keleşoğlu İlahiyat Fakültesinde 2022-2023 eğitim/öğretim yılları arasında öğrenim gören 4. sınıf lisans öğrencilerinden oluşmaktadır. Örneklem seçiminde, nicel-nitel sıralı karma yöntem araştırmalarına uygun olduğu vurgulanan sıralı ve eşzamanlı karma yöntem örneklem seçimi tercih edilmiştir. Nicel veriler, ulaşılabilir evren içerisinden rastlantısal örneklem yoluyla ulaşılan 216 öğrenciden elde edilmiştir. Nitel veriler ise maksimum çeşitlilik örnekleme yoluyla farklı liselerden mezun olan, farklı yaş gruplarını ve öğrenim türlerini temsil eden 4 erkek 6 kız öğrenci olmak üzere toplam 10 öğrenciden elde edilmiştir. Araştırma sonucunda, yüksek din öğrenimi gören öğrencilerin 21. yüzyıl becerilerine sahip olma düzeyi açısından bilgi, karakter ve metaöğrenme boyutunda iyi düzeyde, beceri boyutunda ise çok iyi düzeyde olduğu görülmüştür. Katılımcılar kendilerini sağlık alt boyutunda orta düzeyde yeterli görmekte, bunun dışındaki hiçbir boyut ve alt boyutlarda orta ya da zayıf düzeyde görmemektedir. İmam Hatip Lisesi mezunu olan öğrencilerin diğerlerine göre finans yönetimi becerisinin daha yüksek olduğu, girişimcilik alt boyutunda erkekler lehine farklılaşma olduğu, sosyal sisteme uyum becerileri açısından kız öğrencilerin erkek öğrencilerden daha başarılı olduğu ortaya çıkmıştır. Bu sebeple araştırmanın nicel boyutunda diğer alt boyutlarda görülmeyen ancak kişisel finans, sağlık, sosyal uyum ve girişimcilik alt boyutlarında görülen farklılaşmalarla ilgili olarak katılımcılardan nitel veri elde edilmiş ve bu farklılaşmaya ait nicel bulgular açıklanmıştır. Alt boyutlardaki farklılaşmanın nedenlerini netleştirmek için yapılan görüşmelerin sonucunda söz konusu farklılaşmaların nedeni olarak aile, yetişilen çevre, toplum, bireysel ilgi ve ilgisizlik, geçmiş deneyimler ve bazı teolojik kabuller ön plana çıkartılmıştır. Sonuç olarak, İlahiyat öğrencilerinin 21. yüzyıl yeterlilik düzeyini geliştirmek için yüksek din öğretimi programlarının bu becerileri geliştirme hedefi doğrultusunda düzenlemesi, öğretim elemanlarının ders işlenişi, kaynak, ödev, uygulama, değerlendirme vb. bütün faaliyet ve süreçlerde bu bu becerileri geliştirecek etkinliklere yer vermesi ve her kademede program içeriklerinin de bu becerileri kazandıracak şekilde düzenlenmesi önerilmektedir. Araştırmanın, Türkiye’deki yüksek din öğretiminin ürün ve süreç olarak beklentileri karşılayabilmesine yönelik adımlara katkı sağlayacağı düşünülmektedir.