Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi (Jun 2022)
Milli Mücadelede Çukurova Teşkilatlanmasında Tekelioğlu Sinan Bey
Abstract
Mondros Ateşkes Antlaşması, bir mütareke hükmünde olmasına karşın İtilaf Devletleri, Şark meselesi çerçevesinde Anadolu’nun farklı bölgelerini işgale başladılar. Çukurova’daki pamuk üretimi, Akdeniz Limanla-rı, Toros Tünelleri gibi stratejik mevkiiler Fransa’nın bölgeye yönelik ilgisini arttırdı. Bu tercihte İngiltere’nin Musul gibi ekonomik olarak daha zengin coğrafyalara yönelişi de etkili oldu. Fransızlar, antlaşmanın imzalan-masından kısa bir süre sonra Aralık 1918’de Çukurova bölgesine askeri kuvvet sevk ettiler. Fransızların Çuku-rova’da bölgesinde Ermeniler ile birlikte Türk milletinin maddi ve manevi değerlerini yok sayması, bölge halkı-nın tepkisine yol açtı. Kaç- Kaç olayı bölgedeki direnişin yönüne ve motivasyonuna ciddi katkı sağladı. Özellik-le Adana halkı işgallere ve taşkınlıklara sessiz kalmayarak bölgede büyük bir direniş hareketi başlattı. Milli Mücadele’nin yürütücü kadrosu, Sivas Kongresi ile işgaller ve halkın direnişi karşısında daha teşkilatlı hareket etme adına Çukurova bölgesinde Kuva-yı Milliye birlikleri kurma kararı aldı. Bu teşkilatlanmada Tekelioğlu Sinan Bey” takma adıyla anılan Edirneli Yüzbaşı Ali Ratip Bey, gerek teşkilatlanma gerek ise aksiyon safha-sında önemli rol üstlendi. Mersin, Adana Tarsus ve Seyhan Nehri bölgesini de içine alan Garbi Kilikya Bölge-si’nin askeri sorumluluk aldı. Tekelioğlu Sinan Bey, 11. Tümen'in desteğiyle Adana bölgesinde Fransızlara bü-yük darbe vurdu. Tekelioğlu, Pozantı bölgesinde yaptığı baskınlarla Fransız birliklerinin kendi aralarındaki koordinasyonunu keserek Türk kuvvetlerine büyük bir üstünlük kazandırdı. Tekelioğlu Sinan Bey’in, Çukuro-va bölgesinde Fransız işgal kuvvetlerine karşı üstlendiği sorumluluk bölgedeki direniş hareketlerinin motivasyo-nuna önemli katkı sağladı. Çukurova bölgesindeki direniş modeli Milli Mücadele’nin genel gidişatına ve plan-lamasına referans oluşturdu.
Keywords
