مدیریت اسلامی (Nov 2024)
طراحی الگوی روش نظارت و کنترل کارکنان از دیدگاه نهج‌البلاغه
Abstract
هدف پژوهش حاضر که از نوع کیفی و روش جمع‌آوری اطلاعات و داده‌های آن، اسنادی و کتابخانه‌ای است، طراحی الگوی روش نظارت و کنترل در مدیریت اسلامی مبتنی بر کتاب ارزشمند نهج‌البلاغه است. در این پژوهش به‌روش تحلیل مضمون با رویکرد استقرایی و تکنیک فیش‌برداری، به تشریح اهمیت کنترل و نظارت و طراحی مدل روش‌های نظارت و کنترل در سازمان پرداخته شده است. بدین منظور، با بررسی و مطالعه خطبه‌ها و نامه‌ها، 115 مضمون از کتاب نهج‌البلاغه استخراج، پایش، خلاصه و در قالب 14 مضمون سازمان‌دهنده (عدالت‌محوری، مداراکردن، تصویب قوانین مناسب، گزینش اصلح، موعظه، ابشار و انذار، هدایتگری، شیوه پرهیزکاری، جلوگیری از اقدامات خودسرانه، استیضاح و فرصت-دهی، برخورد مصلحانه، رسیدگی به علت خطا، پاسخ نیکی در برابر بدی و برخورد اقتضائی) طبقه‌بندی گردیده است. درنهایت به 4 مضمون فراگیر: "پیشگیری از ارتکاب کجروی، روش تقوا و خودکنترلی، سیستم پاداش و مجازات مستحقان و روش اقتضایی" دست یافته و مدل پژوهش ارائه شده است. بنابراین، مدیران سازمان‌های جوامع اسلامی می-توانند با استفاده از الگوی روش نظارت و کنترل در سازمان، هماهنگ با مبانی و ارزش‌های اسلامی از انحراف کارکنان سازمان جلوگیری نمایند.
