Psychiatria i Psychologia Kliniczna (Nov 2018)
Kompetentni użytkownicy i standardy użytkowania wywiadu do diagnozowania autyzmu ADI-R (Autism Diagnostic Interview – Revised) oraz protokołu obserwacji do diagnozowania zaburzeń ze spektrum autyzmu ADOS-2 (Autism Diagnostic Observation Schedule, Second Edition)
Abstract
Wywiad do diagnozowania autyzmu ADI-R (Autism Diagnostic Interview – Revised, ADI-R) oraz protokół obserwacji do diagnozowania zaburzeń ze spektrum autyzmu ADOS-2 (Autism Diagnostic Observation Schedule, Second Edition) to rzetelnie zwalidowane i wystandaryzowane narzędzia, od dziesięcioleci szeroko stosowane w praktyce klinicznej i badawczej na świecie. Procedury wykonania badania przy użyciu obu narzędzi podlegają ściśle określonym normom, co umożliwia wszechstronną ocenę osób z podejrzeniem zaburzeń ze spektrum autyzmu (autism spectrum disorder, ASD). Wykazano przydatność obu narzędzi w różnicowaniu dzieci, adolescentów i dorosłych z ASD oraz tych z rozpoznaniami innymi niż ASD – zwłaszcza w przypadku łącznego zastosowania obu procedur. Tak jak w przypadku wielu innych narzędzi do oceny objawów ASD, wyniki uzyskane w testach ADI-R i ADOS-2 wykazują podatność na wpływ zmiennych rozwojowych, takich jak wiek czy iloraz inteligencji oraz trudności behawioralne osoby badanej. Doświadczeni klinicyści są świadomi tego, że na uzyskane wyniki mają także wpływ współchorobowość oraz płeć osoby badanej, co ilustrują przykłady kobiet z autyzmem niezdiagnozowanym w wieku rozwojowym bądź osób bez niepełnosprawności intelektualnej czy znacznych trudności komunikacyjnych. Niniejszy artykuł w zwięzły sposób przybliża narzędzia ADI-R i ADOS-2, a także podstawowe rekomendacje dotyczące ich zastosowania, które są niezmienne niezależnie od kraju czy warunków wykonania badania. Celem pracy jest omówienie wytycznych i standardów użytkowania ADI-R i ADOS-2, które nie są tożsame ze standardami dotyczącymi zakupu obu narzędzi. Procedury wykonywania i kodowania ADI-R i ADOS-2 są wysoko wystandaryzowane. Zgodnie z obowiązującymi wytycznymi wyłącznie specjaliści, którzy ukończyli szkolenia w zakresie stosowania ADI-R i ADOS-2, mogą być ich kompetentnymi użytkownikami, a wyniki wykonanych przez nich badań są uznawane za rzetelne i wiarygodne.
Keywords
